Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Zgłoszenie udziału w postępowaniu przed Naczelnym Sądem Administracyjnym ze skargi na postanowienie Głównego Inspektora Ochrony Środowiska w przedmiocie odmowy przywrócenia terminu do wniesienia odwołania.

Wyrokiem z 9 czerwca 2020 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny oddalił skargę pana A.B. na postanowienie Głównego Inspektora Ochrony Środowiska z 31 marca 2020 r. odmawiające przywrócenia terminu do wniesienia odwołania od decyzji Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska z 21 stycznia 2020 r.

W uzasadnieniu swojego rozstrzygnięcia Sąd wskazał, że decyzja z 21 stycznia 2020 r. została nadana przez organ pierwszej instancji na adres do doręczeń, którym posługiwał się skarżący (prowadzący działalność gospodarczą) i który widnieje w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej jako adres prowadzenia działalności gospodarczej i adres do doręczeń skarżącego. Przesyłka zawierająca ww. decyzję została odebrana przez zamieszkującą pod tym adresem matkę skarżącego 22 stycznia 2020 r. Faktycznie przesyłka została przekazana skarżącemu przez jego matkę 16 lutego 2020 r. W rezultacie, skarżący złożył wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania i jednocześnie wniósł odwołanie od decyzji z 21 stycznia 2020 r.

Organ odwoławczy odmówił przywrócenia terminu do wniesienia odwołania uznając, że w sprawie doręczenia decyzji z 21 stycznia znalazł zastosowanie art. 43 K.p.a., zgodnie z którym, przesyłkę - w razie nieobecności adresata - doręcza się dorosłemu domownikowi, który podjął się oddania pisma adresatowi. Stwierdził, że ewentualne zaniechanie matki skarżącego w oddaniu mu odebranej przesyłki obciąża skarżącego i nie świadczy o braku winy w uchybieniu terminu. Okoliczność, że skarżący nie zamieszkuje pod adresem wskazanym jako adres do doręczeń pozostawał - zdaniem organu - bez znaczenia dla sprawy, albowiem w przypadku zmiany adresu winien on zawiadomić organ prowadzący postępowania, o czym został prawidłowo pouczony.Z rozstrzygnięciem Sądu nie zgodził się skarżący wnosząc od niego skargę kasacyjną.

Rzecznik Praw Obywatelskich podzielił zarzuty skarżącego. Zauważył m.in., że Sąd pierwszej instancji nie ustalił (względnie nie dał tym ustaleniom wyrazu w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku), czy decyzja z 21 stycznia 2020 r. została przez organ przesłana na adres miejsca zamieszkania, czy na adres miejsca pracy i to mimo tego, że skarżący szeroko wyjaśniał w toku sprawy, że adres ten jest wyłącznie adresem prowadzenia działalności gospodarczej. Kwestia miejsca zamieszkania skarżącego pojawia się w uzasadnieniu wyroku Sądu tylko w kontekście art. 41 K.p.a., podczas gdy skarżący nigdy nie twierdził, że zmieniał adres do doręczeń w toku postępowania, a jedynie dowodził jego charakteru (miejsce wykonywania działalności gospodarczej). Okoliczność ta była przy tym, jak już wskazano wyżej, kluczowa dla rozstrzygnięcia sprawy. Warunkowała bowiem uznanie przekazania przesyłki zawierającej decyzję matce skarżącego za skuteczne doręczenie przedmiotowej decyzji, a tym samym ustalenie, że skarżący nie dochował terminu do wniesienia odwołania.

Rzecznik przypomniał, że doręczone w trybie art. 43 K.p.a. mogą być pisma wyłącznie pod adresem mieszkania adresata pisma. Jeżeli natomiast próba doręczenia następuje w miejscu pracy (wykonywania działalności gospodarczej w przypadku osób fizycznych ją prowadzących), to doręczenie może nastąpić wyłącznie do rąk adresata. W przeciwnym wypadku, należy zastosować tryb przewidziany w art. 44 K.p.a. ("awizo"). W związku z powyższym, zdaniem Rzecznika, skarga kasacyjna zawiera uzasadnioną podstawę.