Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Zgłoszenie udziału w postępowaniu przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w sprawie ze skargi na decyzję określającą zobowiązanie w podatku dochodowym od osób fizycznych z dnia 2020-09-24.

Adresat:
Wojewódzki Sąd Administracyjny
Sygnatura:
V.511.311.2020
Data sprawy:
2020-09-24
Rodzaj sprawy:
przystąpienie do postępowania sądowego (PS)
Nazwa zepołu:
Zespół Prawa Administracyjnego i Gospodarczego
Wynik sprawy:
nieuwzględnienie wystąpienia Rzecznika
Opis sprawy:

Zgłoszenie udziału w postępowaniu przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w sprawie ze skargi na decyzję określającą zobowiązanie w podatku dochodowym od osób fizycznych.

Decyzją z dnia 16 grudnia 2019 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego określił Skarżącej zobowiązanie w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2013 r. z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości przed upływem 5 lat od jej nabycia, w wysokości 59.632,00 zł. W uzasadnieniu organ wskazał, że dokonane przez Skarżącą rozliczenie podatkowe PIT-39 za 2013 r. było niepoprawne. W wyniku odwołania od decyzji organu pierwszej instancji Dyrektor Izby Administracji Skarbowej utrzymał w mocy decyzję NUS.

Ponadto, w dniu 11 grudnia 2019 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego, po zbadaniu zawiadomienia sporządzonego przez Wieloosobowe Stanowisko Podatków Dochodowych i Podatku od Towarów i Usług oraz Podatków Majątkowych i Sektorowych, postanowił wszcząć dochodzenie w sprawie o przestępstwo skarbowe polegające na podaniu danych niezgodnych z rzeczywistością.

W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich decyzja Dyrektora Izby Administracji Skarbowej powinna zostać wyeliminowana z obrotu prawnego, a postępowanie podatkowe wszczęte w sprawie Skarżącej powinno zostać umorzone. Zdaniem Rzecznika w niniejszej sprawie mamy do czynienia z nadużyciem kompetencji przez organ, polegającym na instrumentalnym wszczęciu postępowania karnego skarbowego, wyłącznie w celu zapobieżenia przedawnieniu zobowiązania podatkowego. Po pierwsze, należy zwrócić uwagę na okoliczność wszczęcia postępowania karnego skarbowego jeszcze przed wydaniem decyzji wymiarowej. W dniu 11 grudnia 2019 r. NUS wszczął dochodzenie w sprawie o przestępstwo skarbowe polegające na podaniu przez Skarżącą danych niezgodnych z rzeczywistością. Natomiast decyzja wymiarowa została wydana dopiero 5 dni później, bo w dniu 16 grudnia 2019 r. NUS określił Skarżącej zobowiązanie w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2013 r. z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości przed upływem 5 lat od jej nabycia.

Po drugie, postanowienie o wszczęciu dochodzenia nastąpiło na ok. 2 tygodnie przed upływem terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego za 2013 r. Co istotne, pismo z dnia 11 grudnia 2019 r. zawiadamiające Skarżącą o zawieszeniu biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego w związku z wszczęciem dochodzenia w sprawie o przestępstwo skarbowe zostało uznane za doręczone Skarżącej w dniu 27 grudnia 2019 r. Powyższe świadczy o tym, że organ podjął decyzję o wszczęciu postępowania karnego skarbowego w bardzo krótkim czasie przed upływem terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego, który powinien nastąpić z dniem 31 grudnia 2019 r. Co więcej, samo wszczęcie postępowania podatkowego nastąpiło zaledwie na 4 miesiące przed upływem terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego. W związku z powyższym, organ mógł być zainteresowany w zawieszeniu biegu terminu przedawnienia, z uwagi na to, że pozostało mu niewiele czasu na ostateczne określenie wysokości zobowiązania podatkowego w sprawie Skarżącej.

Ponadto, Rzecznik zauważył, istotne uchybienia, jakie miały miejsce w toku postępowania karnego skarbowego w kwestii przedawnienia karalności czynu zabronionego. Zgodnie z art. 44 § 1 pkt 1 kodeksu karnego skarbowego karalność przestępstwa skarbowego ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynęło lat: 5 – gdy czyn stanowi przestępstwo skarbowe zagrożone karą grzywny, karą ograniczenia wolności lub karą pozbawienia wolności nieprzekraczającą 3 lat. Z powyższego wynika więc, że w sprawie Skarżącej karalność przestępstwa ustała z dniem 31 grudnia 2019 r. Co istotne, właśnie z wyżej wskazanych powodów ostatecznie doszło do umorzenia dochodzenia prowadzonego przeciwko Skarżącej na mocy postanowienia NUS. Tym samym, należy uznać, że skoro postępowanie karne skarbowe było dotknięte tak istotnym uchybieniem, jakim jest przedawnienie karalności czynu i ostatecznie zostało umorzone, to także z tego względu okoliczność jego zainicjowania nie może prowadzić do skutecznego zawieszenia biegu terminu przedawniania zobowiązania podatkowego w sprawie Skarżącej.

 


Data odpowiedzi:
2020-11-04
Opis odpowiedzi:
Stanowisko nieuwzględnione (wyrok z 4 listopada 2020 r., sygn. akt I SA/Bk 490/20).
W ocenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego niezasadne jest stanowisko, że skutek zawieszenia biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego następuje dopiero z chwilą wszczęcia postępowania karnego skarbowego przeciwko osobie. Okolicznością decydującą o zawieszeniu biegu terminu przedawnienia nie jest wydanie postanowienia o przedstawieniu zarzutów podejrzanemu, lecz wszczęcie postępowania karnego skarbowego w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe pod warunkiem, że podatnik został zawiadomiony o zawieszeniu biegu terminu przedawnienia z tej przyczyny. Istotna jest zatem wiedza podatnika o toczącym się postępowaniu karnym skarbowym, wiążącym się z podejrzeniem popełnienia przestępstwa dotyczącego konkretnego zobowiązania podatkowego. Zdaniem Sądu w sprawie doszło zatem do skutecznego zawieszenia biegu terminu przedawnienia.
Wojewódzki Sąd Administracyjny uznał ponadto, że w okolicznościach tej sprawy nie mamy do czynienia z sytuacją potrzeby ochrony interesu podatnika, który w zaufaniu do istniejącego systemu podatkowego podejmuje decyzje gospodarcze. To podejmowane przez skarżącą działania, zarówno te mające na celu nieuiszczenie należności podatkowej, jak i te o charakterze procesowym, można uznać za dokonane z nadużyciem zaufania, jakie organ podatkowy w toku prowadzonego postępowania okazał skarżącej. Sąd zauważa, że organ prowadził czynności sprawdzające wobec skarżącej od 2017 r. Pracownicy organu podatkowego wielokrotnie kontaktowali się ze skarżącą, a skarżąca zobowiązywała się do dostarczenia stosownych dokumentów - fakty te znajdują potwierdzenie w znajdujących się w aktach sprawy notatkach służbowych. Niewątpliwie organ mógł zatem wcześniej wszcząć postępowanie podatkowe w sprawie celem weryfikacji deklarowanych przez skarżącą kwot mających wpływ na wysokość podatku. Jednak w sytuacji, gdy skarżąca wykazywała wolę współpracy, zrozumiała wydaje się postawa organu, który przedkłada, co do zasady bardziej korzystną dla podatnika, formę załatwienia sprawy poprzez złożenie korekty deklaracji w uzgodnionej z organem wersji nad władczą formą rozstrzygnięcia sporu.