Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Kasacja w sprawie uznania, iż okoliczności czynu i wina oskarżonego nie budzą wątpliwości, podczas gdy okoliczności dotyczące strony podmiotowej zarzuconego oskarżonemu występku wymagały wyjaśnienia, w drodze postępowania dowodowego z dnia 2020-09-24.

Adresat:
Sąd Najwyższy
Sygnatura:
II.511.870.2018
Data sprawy:
2020-09-24
Rodzaj sprawy:
kasacja karna (RKK)
Nazwa zepołu:
Zespół Prawa Karnego
Wynik sprawy:
pozytywnie ze względu na uwzględnienie wystąpienia RPO
Opis sprawy:

Kasacja w sprawie uznania, iż okoliczności czynu i wina oskarżonego nie budzą wątpliwości, podczas gdy okoliczności dotyczące strony podmiotowej zarzuconego oskarżonemu występku wymagały wyjaśnienia, w drodze postępowania dowodowego.

Aktem oskarżenia z dnia 29 grudnia 2017 r. oskarżonemu zarzucono, że dnia 17 sierpnia 2017 r. na drodze publicznej, prowadził pojazd mechaniczny, nie stosując się do decyzji Prezydenta Miasta o cofnięciu uprawnień do kierowania pojazdami w zakresie prawa jazdy kategorii AM, B, B1, tj. o przestępstwo z art. 180a K.k. Wyrokiem nakazowym z dnia 5 lutego 2018 r. Sąd Rejonowy uznał oskarżonego winnym popełnienia zarzuconego mu czynu i na podstawie art. 180a K.k. skazał go oraz wymierzył karę grzywny w wymiarze 80 stawek dziennych, określając wysokość jednej stawki na kwotę 10 zł. Ponadto na podstawie art. 42 § 1a pkt 1 K.k. orzekł wobec niego środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 2 lat. Wyrok ten uprawomocnił się dnia 4 marca 2018 r.

Rzecznik Praw Obywatelskich zauważył, że przestępstwo z art. 180a K.k. można popełnić wyłącznie umyślnie, dlatego też, jak słusznie podnosi się w orzecznictwie, dla przypisania oskarżonemu tego występku, niezbędnym jest dokonanie ustalenia, iż prowadzący pojazd miał świadomość, iż wydana została wobec niego decyzja o cofnięciu uprawnień do kierowania pojazdami, a ponadto, iż jest ona wykonalna. Wiedza jedynie w zakresie przekroczenia limitu dopuszczalnej liczny punktów karnych "eliminuje w sferze podmiotowej możliwość przypisania oskarżonemu popełnienia przestępstwa z art. 180a k.k."

Przenosząc powyższe zapatrywania prawne na realia procesowe przedmiotowej sprawy Rzecznik stwierdził, że skoro decyzja Prezydenta Miasta o cofnięciu uprawnień oskarżonemu do kierowania pojazdami uprawomocniła się poprzez doręczenie zastępcze, brak jest dowodów wskazujących na to, by oskarżony w dniu 17 sierpnia 2017 r. miał wiedzę o występowaniu w obrocie prawnym wykonalnej wobec niego decyzji o cofnięciu mu uprawnień do kierowania pojazdami.

Na podstawie materiału dowodowego, zgromadzonego na etapie postępowania przygotowawczego, Sąd Rejonowy w ogóle nie powinien orzekać o odpowiedzialności karnej za zarzucony oskarżonemu występek. Ten stan rzeczy implikuje z kolei stanowisko, iż opisane w zarzucie kasacji uchybienie mogło mieć istotny wpływ na treść zapadłego w tej sprawie wyroku.

 


Data odpowiedzi:
2020-10-22
Opis odpowiedzi:
Kasacja uwzględniona (wyrok z 22 października 2020 r., sygn. akt II KK 299/20).
W ocenie Sądu Najwyższego analiza postępowania nakazuje przyjąć, że w sprawie nie zostały spełnione warunki uprawniające do wydania w stosunku do oskarżonego wyroku nakazowego. Sąd Najwyższy podkreślił, że przestępstwo z art. 180 Kodeksu karnego można popełnić wyłącznie umyślnie, dlatego też dla przypisania oskarżonemu tego występku, niezbędnym jest dokonanie ustalenia, że prowadzący pojazd miał świadomość, iż wydana została wobec niego decyzja o cofnięciu uprawnień do kierowania pojazdami, a ponadto, że jest ona wykonalna. Przenosząc powyższe zapatrywania prawne na realia procesowe przedmiotowej sprawy Sąd Najwyższy stwierdził należy, że skoro decyzja Prezydenta Miasta z dnia 18.05.2017 r., o cofnięciu uprawnień do kierowania pojazdami uprawomocniła się poprzez doręczenie zastępcze, brak jest dowodów wskazujących na to, by obwiniony w dniu 17.08.2017 r. miał wiedzę o występowaniu w obrocie prawnym wykonalnej wobec niego decyzji o cofnięciu mu uprawnień do kierowania pojazdami. W tym stanie rzeczy Sąd Rejonowy zobowiązany był skierować sprawę na rozprawę i wezwać na nią obwinionego.