Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Skarga kasacyjna do Naczelnego Sądu Administracyjnego na odmowę nadania statusu uchodźcy i odmowę przyznania ochrony uzupełniającej z dnia 2020-10-08.

Adresat:
Naczelny Sąd Administracyjny
Sygnatura:
XI.543.10.2018
Data sprawy:
2020-10-08
Rodzaj sprawy:
skarga kasacyjna do NSA (NSA)
Nazwa zepołu:
Zespół do spraw Równego Traktowania
Wynik sprawy:
pozytywnie ze względu na uwzględnienie wystąpienia RPO
Opis sprawy:

Skarga kasacyjna do Naczelnego Sądu Administracyjnego na odmowę nadania statusu uchodźcy i odmowę przyznania ochrony uzupełniającej.

Rzecznik Praw Obywatelskich zauważa, że sytuacja, której sąd w uzasadnieniu wyroku ogranicza się jedynie do powielenia stanowiska zajętego w sprawie przez organ administracyjny i jego prostej akceptacji, nie służy realizacji celów sądowej kontroli administracji publicznej. Uzasadnienie wyroku służyć powinno wyjaśnieniu powodów wydania rozstrzygnięcia określonej treści zarówno stronom postępowania, jak i Naczelnemu Sądowi Administracyjnemu, w przypadku wniesienia skargi kasacyjnej. W tym zakresie uzasadnienie spełniać musi funkcję przekonywania. Z wywodu sądu musi zatem wynikać, dlaczego w jego ocenie nie doszło do naruszenia prawa we wskazanym przez skarżącego zakresie.

W zaskarżonym wyroku, do kwestionowanych przez Rzecznika ustaleń faktycznych sąd nawiązał, dosłownie, w trzech zdaniach uzasadnienia. Lakoniczna wypowiedź składu orzekającego na temat rzekomej prawidłowości przeprowadzonego przez Radę ds. Uchodźców postępowania dowodowego nie ma waloru stanowiska sądu i jest jedynie ogólnikową i nie popartą żadną argumentacją afirmacją stanowiska przyjętego w tej sprawie przez organ administracyjny. Fakt, że sąd administracyjny w uzasadnieniu wydanego orzeczenia nie wyjaśnił, z jakich powodów uznał ustalenia faktyczne Rady i przyjętą przez ten organ ocenę dowodów za prawidłowe, a przede wszystkim dlaczego uznaje zarzuty Rzecznika za bezpodstawne, sprawia, że ani Rzecznik, ani sąd kasacyjny nie są w stanie odtworzyć toku rozumowania składu orzekającego, który doprowadził go do takiej konstatacji. To zaś pozbawia ww. podmioty możliwości skontrolowania czy sąd pierwszej instancji nie popełnił w swoim rozumowaniu błędów mogących mieć wpływ na wynik sprawy.

Brak odniesienia się przez sąd do szeregu zarzutów wymienionych w piśmie procesowym Rzecznika Praw Obywatelskich oraz rażąca ogólnikowość stanowiska sądu do co prawidłowości działań Rady ds. Uchodźców w zakresie ustalania stanu faktycznego sprawy powodują, że wydane w niniejszej sprawie orzeczenie nie spełnia wymogów określonych w art. 141 § 4 prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Na podstawie uzasadnienia wyroku nie można ustalić przesłanek, jakimi kierował się sąd wydając skarżone orzeczenie, co z kolei czyni kontrolę kasacyjną wyroku niemożliwą, naruszenie ww. przepisu jest w tym przypadku rażące i może stanowić samodzielną podstawę skargi kasacyjnej.

 


Data odpowiedzi:
2021-09-21
Opis odpowiedzi:
Skarga kasacyjna uwzględniona (wyrok z 21 września 2021 r., sygn. akt II OSK 12/21).
Naczelny Sąd Administracyjny uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę WSA w W. do ponownego rozpoznania. W ocenie NSA Sąd pierwszej instancji naruszył art. 141 § 4 p.p.s.a., ponieważ nadal istnieją uzasadnione wątpliwości, czy Sąd pierwszej instancji zapoznał się z pismem RPO z 21 lutego 2019 r. o klauzuli „tajne”. Tym samym ocena istotnego w sprawie materiału dowodowego, mianowicie pisma z 13 sierpnia 2018 r. o klauzuli „tajne” została przez Sąd pierwszej instancji dokonana z takim samym błędem, jak przed wydaniem wyroku z 22 lutego 2019 r., który na skutek skarg kasacyjnych RPO i skarżącego został przez NSA wyrokiem z 18 grudnia 2019 r. uchylony, a sprawa została Sądowi pierwszej instancji przekazana do ponownego rozpoznania, przy czym ponowne rozpoznanie miało na celu przede wszystkim ocenę zaskarżonej decyzji z uwzględnieniem stanowiska RPO zawartego w piśmie procesowym z 20 lutego 2019 r. oraz, co niezmiernie istotne, w piśmie procesowym z 21 lutego 2019 r. o klauzuli „tajne”. W tej sytuacji aktualne są wywody NSA zawarte w uzasadnieniu wyroku z 18 grudnia 2019 r. dotyczące art. 141 § 4 p.p.s.a. i skutków jego naruszenia w rozpoznawanej sprawie. Tym samym zaskarżony wyrok Sądu I instancji powiela błędy popełnione podczas wydania pierwszego wyroku. Odnosząc się do pozostałych podstaw kasacyjnych, NSA wskazał, że stanowią one powtórzenie podstaw kasacyjnych przytoczonych w poprzedniej skardze kasacyjnej RPO. W związku z tym NSA uznał, że dla ich oceny wystarczające jest odwołanie się do poprzedniego wyroku NSA wydanego w wyniku rozpoznania poprzedniej skargi kasacyjnej.