Skarga nadzwyczajna w sprawie o zapłatę z dnia 2020-10-14.
Skarga nadzwyczajna w sprawie o zapłatę.
Nieruchomość stanowi własność dwóch małżeństw – J. i D.D oraz W. i J.D. Oba małżeństwa posiadają w niej po 1/2 udziału wchodzących w skład współwłasności ustawowej majątkowej małżeńskiej każdej z par małżonków. Zgodnie z treścią umowy pożyczki pożyczkobiorcami stali się: D.D., J.D. oraz M.B. W związku z zawartą umową pożyczki Bank otrzymał uprawnienie do zabezpieczenia przedmiotowej pożyczki hipoteką na prawie własności ww. nieruchomości, w zakresie do udziału w wysokości 1/2 pozostającego we wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej J i D.D. Pozwem z dnia 24 kwietnia 2015 r. Bank domagał się zasądzenia na swoją rzecz, solidarnie od W. i J.D., kwoty 6.695,19 USD wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 12 marca 2015 r. do dnia zapłaty oraz 262,67 USD z tytułu odsetek naliczonych za okres od dnia 4 grudnia 2014 r. do dnia 7 kwietnia 2015 r. Sąd Rejonowy w dniu 29 października 2015 r. wydał nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym, zgodnie z żądaniem Powoda przedstawionym w pozwie.
Zdaniem Rzecznika Praw Obywatelskich w przedmiotowej sprawie mamy do czynienia z brakiem legitymacji procesowej po stronie Pozwanych, ponieważ twierdzenia pozwu nie dotyczą ich sfery prawnej. Pozwani W i J.D. nie byli dłużnikami Powoda z tytułu pożyczki hipotecznej. Zatem nie ma podstaw do zasądzenia od nich świadczenia. Pozwani nie byli równocześnie dłużnikami rzeczowymi w tej sprawie, ponieważ zabezpieczenie hipoteczne wynikające z umowy nie dotyczy ich udziału we własności nieruchomości, co znajdowało stosowne potwierdzenie w załączonym do pozwu odpisie Księgi wieczystej nieruchomości. W ocenie Rzecznika zarzucany błąd Sądu oznacza ingerencję w prawo własności i sferę interesów majątkowych W. i J.D. bez ustawowej podstawy i wbrew podstawowym zasadom dotyczącym ustanawiania i egzekwowania zabezpieczeń rzeczowych.
Sąd Najwyższy orzekł, iż sformułowany w skardze zarzut naruszenia zasad oraz praw człowieka i obywatela określonych w art. 2 i art. 64 Konstytucji zasługuje na uwzględnienie. Bez wątpienia zasądzenie przez sąd świadczenia pieniężnego od osób, które nie są dłużnikami w stosunku zobowiązaniowym godzi w ich prawa majątkowe i podstawy demokratycznego państwa prawnego urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej. Niewątpliwie przypadek wydania nakazu zapłaty wobec osób, które nie były ani dłużnikami osobistymi (nie łączył ich z wierzycielem jakikolwiek stosunek prawny - nie zaciągały pożyczki ani jej nie żyrowały), ani nie powinny być ujawnione jako dłużnicy rzeczowi (skoro hipoteka obciążyła część nieruchomości stanowiącą ich własność jedynie wskutek omyłkowo dokonanego wpisu), stanowi rażące naruszenie prawa własności. Hipoteka nie obciążała udziału stanowiącego własność pozwanych, gdyż stanowiła efekt mylnego wpisu w księdze wieczystej. Tym samym pozwani nie byli dłużnikami rzeczowymi. Wobec powyższego, uchylenie zaskarżonego orzeczenia jest konieczne i uzasadnione.