Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego na decyzję w przedmiocie zwrotu wypłaconego zasiłku pielęgnacyjnego z dnia 2020-11-16.

Adresat:
Wojewódzki Sąd Administracyjny
Sygnatura:
III.7064.234.2020
Data sprawy:
2020-11-16
Rodzaj sprawy:
skarga do Wojewódzkich Sądów Administracyjnych (WSA)
Nazwa zepołu:
Zespół Prawa Pracy i Zabezpieczenia Społecznego
Wynik sprawy:
nieuwzględnienie wystąpienia Rzecznika
Opis sprawy:

Skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego na decyzję w przedmiocie zwrotu wypłaconego zasiłku pielęgnacyjnego.

W związku z uzyskaniem przez Stronę dodatku pielęgnacyjnego do emerytury od dnia 1 lipca 2011 r. działający z upoważnienia Prezydenta Miasta podinspektor w Wydziale Sportu i Spraw Społecznych na podstawie ustawy o świadczeniach rodzinnych zwrócił się do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o zwrot wypłaconego Stronie w okresie od dnia 1 lipca 2011 r. do dnia 30 czerwca 2019 r. zasiłku pielęgnacyjnego. Organ emerytalny dokonuje potrąceń z tytułu nienależnie pobranego zasiłku pielęgnacyjnego ze świadczenia emerytalnego Strony począwszy od lipca 2020 r.

W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich wskazana czynność organu administracji jest obarczona wadą, gdyż została podjęta z naruszeniem przepisów prawa materialnego poprzez niewłaściwe zastosowanie przepisów ustawy o świadczeniach rodzinnych i błędne przyjęcie, że przepisy te uprawniają organ do zwrócenia się do organu rentowego, który przyznał dodatek pielęgnacyjny do dokonywania potrąceń nienależnego zasiłku pielęgnacyjnego bez uprzedniego skonkretyzowania w decyzji administracyjnej, czy wypłacony w czasie pobierania dodatku pielęgnacyjnego zasiłek pielęgnacyjny jest świadczeniem nienależnie pobranym i podlega zwrotowi. Rzecznik zauważył, że organ administracji po powzięciu informacji o uprawnieniu Strony do dodatku pielęgnacyjnego od dnia 1 lipca 2011 r. dysponował jedynie wiedzą o braku podstawy prawnej do dalszej wypłaty zasiłku pielęgnacyjnego. W tej sytuacji można więc mówić tylko o „nienależnym świadczeniu”, które charakteryzuje się obiektywnością, nie zaś o „świadczeniu nienależnie pobranym”, któremu można przypisać określone cechy dotyczące stanu świadomości lub określonego działania Strony. Obowiązek zwrotu świadczenia nienależnie pobranego obciąża bowiem tylko tego, kto przyjął świadczenie w złej wierze, tzn. wiedząc, że mu się ono nie należy. Kwestia ta pozostała całkowicie poza zainteresowaniem organu administracji, co skutkowało naruszeniem słusznego interesu Strony.

Organ administracji przed uruchomieniem procedury miał obowiązek dokonać oceny, czy pobrane przez Stronę świadczenia rodzinne w postaci zasiłku pielęgnacyjnego mogły być uznane nienależnymi w rozumieniu przepisu art. 30 ust. 2 pkt 1 u.o.ś.r. i wydać w tym zakresie rozstrzygnięcie określające kwotę powstałego zobowiązania. W opinii Rzecznika przesłanki uznania świadczeń za nienależnie pobrane wymienione w sposób enumeratywny w art. 30 ust. 2 u.o.ś.r. nie mogą być interpretowane rozszerzająco, a więc tym bardziej dorozumiane bez ich potwierdzenia w przeprowadzonym postępowaniu administracyjnym zakończonym decyzją administracyjną.

 


Data odpowiedzi:
2021-05-14
Opis odpowiedzi:
Skarga odrzucona (postanowienie z 14 maja 2021 r., sygn. akt I SA/Wa 2877/20).
Wojewódzki Sąd Administracyjny zauważył, że skarga podlega odrzuceniu, ponieważ zaskarżone pismo nie stanowi rozstrzygnięcia, na jakie można wnieść skargę do sądu administracyjnego. Poddane kontroli pismo nie jest bowiem aktem (decyzją, postanowieniem) ani czynnością, o której mowa w art. 3 § 2 ppsa - w szczególności nie stanowi aktu, bądź czynności w rozumieniu art. 3 § 2 pkt 4 ppsa. Kwestionowane przez skarżącego pismo, wystosowane z powołaniem na treść art. 16 ust. 6, 7 i 8 uśr, stanowiło jedynie wystąpienie do organu emerytalno-rentowego o dokonanie zwrotu wypłaconej kwoty i było konsekwencją otrzymania 12 lipca 2019 r. informacji od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o pobieraniu przez A. B. dodatku pielęgnacyjnego. WSA wskazał, że odrzucenie skargi konsumuje zawarty w niej wniosek o wstrzymanie wykonania zaskarżonej czynności i tym samym brak jest podstaw do rozpoznania go odrębnym orzeczeniem Sądu.