Wystąpienie do Ministra Zdrowia w sprawie wprowadzenia w Polsce kwarantanny narodowej i zakazu przemieszczania się z dnia 2020-12-22.
Wystąpienie do Ministra Zdrowia w sprawie wprowadzenia w Polsce kwarantanny narodowej i zakazu przemieszczania się.
Do Rzecznika Praw Obywatelskich napływają wnioski dotyczące wprowadzenia w Polsce tzw. kwarantanny narodowej z dniem 28 grudnia 2020 r., a w szczególności zaś wprowadzenia całkowitego zakazu przemieszczania się od godz. 19.00 dnia 31 grudnia 2020 r. do godz. 6.00 rano dnia 1 stycznia 2021 r. W tym czasie przemieszczanie się po kraju ma być możliwe tylko w celu wykonywania czynności służbowych lub zawodowych lub wykonywania działalności gospodarczej i zaspokajania niezbędnych potrzeb związanych z bieżącymi sprawami życia codziennego.
Podnoszone przez obywateli uwagi wpisują się w zastrzeżenia Rzecznika dotyczące sposobu wprowadzania ograniczeń w przemieszczaniu się formułowane od początku pandemii. Wielokrotnie w swoich wystąpieniach kierowanych do organów władzy wykonawczej zwracałem uwagę, że przepisy ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (dalej jako: ustawa o chorobach zakaźnych) zawierają upoważnienie jedynie do czasowego ograniczenia określonego sposobu przemieszczania się lub nakazu określonego sposobu przemieszczania się. Nie mogą być one natomiast podstawą do wprowadzenia całkowitego zakazu poruszania się stanowiącego ingerencję w istotę wolności poruszania się wyrażonej w art. 52 Konstytucji. Wolność ta może podlegać ograniczeniom w czasie trwania stanu nadzwyczajnego, którego jednak nie zdecydowano się wprowadzić w Polsce. Rzecznik przypomniał, że zgodnie z wyrażoną w art. 7 Konstytucji zasadą legalizmu organy publiczne zobowiązane są do działania w granicach obowiązującego prawa. Całkowite ograniczenie konstytucyjnej wolności przemieszczania się bez właściwej podstawy ustawowej (§26 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 grudnia 2020 r.) należy więc uznać za akt bezprawia legislacyjnego. We wnioskach kierowanych w ostatnich dniach do Biura RPO przez obywateli formułowane są liczne wątpliwości co do dopuszczalności konkretnych zachowań, np. podróży powrotnych do domu w nocy z 31 grudnia na 1 stycznia. Takie wątpliwości omawiane są również w mediach. Świadczy to o tym, że obywatele mają realny problem z układaniem swoich planów życiowych w związku z wprowadzanymi ograniczeniami. Tym samym naruszona zostaje zasada zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa wywodzona z art. 2 Konstytucji.
Zdaniem Rzecznika zrozumiałe jest dążenie do zminimalizowania społecznych kontaktów w dniu 31 grudnia 2020 r., który jest tradycyjnym dniem spotkań i imprez okolicznościowych. Uzasadnione są więc ograniczenia dotyczące ilości osób mogących się spotykać. Nakazywanie przebywania w domach wszystkim obywatelom, niezależnie od ich stanu zdrowia, miejsca zamieszkania i sytuacji rodzinnej i życiowej jest jednak środkiem zbyt daleko idącym. Należy pamiętać, że ustawa o chorobach zakaźnych przewiduje izolację w warunkach domowych osób chorych i kwarantannę osób narażonych na zarażenie. Nie reguluje ona natomiast przymusowej izolacji osób zdrowych.
Mając na uwadze powyższe, Rzecznik zwrócił się do Ministra z prośbą o możliwie szybkie zajęcie stanowiska w niniejszej sprawie.