Skarga nadzwyczajna od wyroku Sądu Okręgowego w sprawie o zapłatę z dnia 2020-12-29.
Skarga nadzwyczajna od wyroku Sądu Okręgowego w sprawie o zapłatę.
Rzecznik Praw Obywatelskich, jako organ stojący na straży wolności i praw człowieka i obywatela określonych w Konstytucji oraz w innych aktach normatywnych, dostrzegając w kwestionowanym wyroku niesprawiedliwość i naruszenie zasad współżycia społecznego, powodujące negatywne konsekwencje w sferze praw i wolności obywatelskich pozwanych, a także mając na uwadze, że w sprawie nie przysługuje żaden środek zaskarżenia, postanowił wystąpić z niniejszą skargą nadzwyczajną.
Zasada zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa opiera się na pewności prawa, rozumianej w orzecznictwie TK jako zespół cech prawa, które zapewniają jednostce bezpieczeństwo prawne. Trybunał konsekwentnie stwierdza, że zasada ta wymaga, aby w oparciu o obowiązujące prawo obywatel miał możliwość kształtować swoje stosunki życiowe. Adresatami zasady wynikającej z art. 2 Konstytucji są wszystkie organy władzy publicznej, zarówno tworzące, jak i stosujące prawo. Zasada zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa, określana też mianem zasady lojalności państwa wobec obywatela, ściśle wiąże się z bezpieczeństwem prawnym jednostki.
O bezpieczeństwie prawnym uczestników obrotu prawnego można mówić wówczas, gdy podejmując działania w oparciu o obowiązujący porządek prawny, będą w stanie określić ich skutki prawne. Zaskarżone rozstrzygnięcie Sądu Okręgowego, w następstwie wadliwego zastosowania prawa, określiło sytuację pozwanych w sposób, którego na podstawie obowiązującego prawa nie mogli przewidzieć. Skoro będąc stroną konsumencką umowy kredytu, dokonali spłaty udzielonego kredytu w wysokości połowy kwoty nominalnej, mieli prawo oczekiwać od sądu sprawiedliwego rozliczenia pozostałej sumy zadłużenia. Jednocześnie, pozwana - dłużniczka rzeczowa - nie mogła się spodziewać, że wskutek orzeczenia sądu stanie się faktycznie dłużnikiem osobistym banku, odpowiadającym za zobowiązania osób trzecich bez ograniczenia.
W przeświadczeniu Rzecznika, konieczność uwzględnienia skargi nadzwyczajnej w niniejszej sprawie pozostaje nadto w zgodzie z ideą sprawiedliwości w odczuciu społecznym. Sprawiedliwość społeczna wymaga takiego prowadzenia procesu sądowego, aby pozwani w sprawie, którzy nie korzystają z pomocy profesjonalisty, mogli rzeczywiście bronić swoich praw. W niniejszej sprawie, tak się nie stało. Mimo spoczywającego na sądzie, wynikającego z zobowiązań Polski, jako kraju członkowskiego Unii Europejskiej, obowiązku ustalenia, czy sprawa ma charakter konsumencki, a w przypadku pozytywnej konkluzji, zbadania z urzędu klauzul stosowanych przez przedsiębiorcę we wzorcu umownym - treści umowy kredytu, sąd nie sprostał tym wymaganiom. Sąd Okręgowy nie sprostał także obowiązkowi działania z urzędu przy orzekaniu o odpowiedzialności pozwanej, wobec której istniało nadto ograniczenie odpowiedzialności za zobowiązanie dłużników głównych do nieruchomości i co więcej, w zakresie ustanowionej na rzecz powoda hipoteki łącznej do wskazanej kwoty.
Konkludując, w ocenie Rzecznika, procedowanie Sądu Okręgowego w niniejszej sprawie, sprzeciwia się konstytucyjnej zasadzie sprawiedliwości społecznej i prowadzi do pozbawienia możliwości obrony praw pozwanych przed sądem.