Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Skarga nadzwyczajna od postanowienia Sądu Rejonowego stwierdzającego nabycie spadku z dnia 2019-01-29.

Adresat:
Sąd Najwyższy
Sygnatura:
IV.7000.394.2018
Data sprawy:
2019-01-29
Rodzaj sprawy:
skarga nadzwyczajna do Sądu Najwyższego
Nazwa zepołu:
Zespół Prawa Cywilnego
Wynik sprawy:
pozytywnie ze względu na uwzględnienie wystąpienia RPO
Opis sprawy:

Skarga nadzwyczajna od postanowienia Sądu Rejonowego stwierdzającego nabycie spadku.

Postanowieniem z dnia 9 września 2003 r. Sąd Rejonowy stwierdził nabycie spadku. Wymaga podkreślenia, że Sąd nie uwzględnił złożonego w sprawie wniosku, w ramach którego strona inicjująca postępowanie domagała się stwierdzenia nabycia spadku po zmarłej na podstawie testamentu pisemnego z dnia 10 listopada 1990 r. Sąd uznał bowiem, że powołany testament jest nieważny. Przedmiotowe postanowienie uprawomocniło się wobec niezłożenia przez strony apelacji. Należy wskazać, że przywołane rozstrzygnięcie zapadło, mimo że w chwili złożenia wniosku w obrocie funkcjonowało już prawomocne postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku.

W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich zaskarżone postanowienie Sądu Rejonowego zapadło wskutek rażącego naruszenia prawa procesowego. Naruszenie to doprowadziło do sytuacji prawnej, w ramach której w obrocie funkcjonują dwa sprzeczne ze sobą prawomocne postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku po tej samej osobie. Taki stan prawny winien być kwalifikowany jako naruszenie zasad i praw określonych w Konstytucji. Wskutek wydania przez Sąd Rejonowy postanowienia z dnia 9 września 2003 r. doszło do naruszenia konstytucyjnej zasady zaufania do państwa oraz zasady bezpieczeństwa prawnego.

 


Data odpowiedzi:
2019-07-16
Opis odpowiedzi:
Skarga uwzględniona (postanowienie z 16 lipca 2019 r., sygn. akt I NSNc 11/19).
W ocenie Sądu Najwyższego istnienie prawomocnego orzeczenia tego samego sądu dotyczącego tej samej sprawy stało na przeszkodzie orzekaniu po raz wtóry o kolejnym wniosku o stwierdzenie nabycia spadku. W efekcie doszło do sytuacji, w której o tym samym przedmiocie postępowania rozstrzygają dwa prawomocne orzeczenia. Sąd podzielił stanowisko Rzecznika Praw Obywatelskich, że zaskarżone postanowienie Sądu Rejonowego narusza wywodzone z przepisów Konstytucji zasady zaufania do państwa i zasadę bezpieczeństwa prawnego, jak też konstytucyjne prawo do dziedziczenia oraz konstytucyjne prawo do sądu.