Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Skarga nadzwyczajna od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 2021-01-14.

Adresat:
Sąd Najwyższy
Sygnatura:
IV.511.294.2020
Data sprawy:
2021-01-14
Rodzaj sprawy:
skarga nadzwyczajna do Sądu Najwyższego
Nazwa zepołu:
Zespół Prawa Cywilnego
Wynik sprawy:
pozytywnie ze względu na uwzględnienie wystąpienia RPO
Opis sprawy:

Skarga nadzwyczajna od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym.

Gmina – Zarząd Administracyjny Mienia Komunalnego pozwem z dnia 16 lipca 2013 r. wniosła o orzeczenie nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym, by zapłacili solidarnie powódce kwotę 22.325,92 zł wraz z odsetkami oraz kosztami procesu. W uzasadnieniu pozwu wskazano, że L.D. był najemcą stanowiącego własność powódki komunalnego lokalu mieszkalnego i wraz z nim mieszkali: M.D., P.D., M.D., I.D. i Ż.D. Pozwani od 1 marca 2008 r. nieregularnie uiszczali czynsz najmu oraz opłaty niezależne od właściciela. Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 21 sierpnia 2013 r. Sąd Rejonowy orzekł wobec pozwanych solidarny obowiązek zapłaty dochodzonej pozwem kwoty wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi. Nakaz zapłaty został doręczony pozwanemu w dniu 16 września 2013 r. W dniu 27 września 2013 r. do Sądu Rejonowego wpłynął sprzeciw M.D. od nakazu zapłaty. W uzasadnieniu sprzeciwu pozwany wskazał, że nie zamieszkuje w miejscu stałego zameldowania od listopada 2007 r. Po wyprowadzeniu się z domu rodzinnego pozwany nie miał wiedzy o tym, że rodzice nie płacą czynszu. Zarządzeniem z dnia 20 listopada 2013 r. pozwany został wezwany do uzupełnienia braku formalnego sprzeciwu poprzez przedłożenie odpisu sprzeciwu wraz z załącznikami w terminie 7 dni pod rygorem odrzucenia sprzeciwu. Postanowieniem z dnia 11 grudnia 2013 r. Sąd Rejonowy odrzucił sprzeciw pozwanego od nakazu zapłaty. W uzasadnieniu postanowienia Sąd wskazał, że w terminie zakreślonym w zarządzeniu pozwany złożył odpis sprzeciwu, jednak nie załączył wszystkich załączników, które były dołączone do sprzeciwu wniesionego w dniu 25 września 2013 r.

Wobec bezskuteczności egzekucji stwierdzonej w stosunku do wszystkich pozostałych dłużników solidarnych z powodu braku składników majątkowych podlegających egzekucji, wierzycielka dochodzi zapłaty należności wynikających z ww. nakazu zapłaty wyłącznie od M.D.

W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich zaskarżony nakaz zapłaty jest obarczony wadą w postaci rażącego naruszenia przepisów prawa, a jego skutkiem jest wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym nakładającego obowiązek zapłaty należności wobec osoby, która nie była zobowiązana. Zgodnie z art. 688(1) § 1 i 2 k.c. za zapłatę czynszu i innych należnych opłat odpowiadają solidarnie z najemcą stale zamieszkujące z nim osoby pełnoletnie, przy czym odpowiedzialność osób, o których mowa w § 1, ogranicza się do wysokości czynszu i innych opłat należnych za okres ich stałego zamieszkiwania. Zamieszkiwanie (mieszkanie) z najemcą oznacza faktyczne stałe przebywanie w wynajmowanym lokalu z zamiarem stałego pobytu. Pozwany we wskazanym wyżej okresie nie zamieszkiwał stale z najemcą w lokalu, mimo posiadania zameldowania na pobyt stały. W przedmiotowej sprawie, wbrew treści przepisów obciążono pozwanego obowiązkiem zapłaty należności, do poniesienia których w ogóle nie jest zobowiązany. Tym samym, naruszona została zasada zaufania obywatela do państwa, a w szczególności bezpieczeństwo prawne pozwanego. Wydając zaskarżony nakaz zapłaty zgodnie z żądaniem pozwu, Sąd nałożył na pozwanego obowiązek zapłaty należności, do ponoszenia których pozwany nie był zobowiązany w świetle obowiązującego prawa.

 


Data odpowiedzi:
2022-05-19
Opis odpowiedzi:
Skarga nadzwyczajna uwzględniona (wyrok z 19 maja 2022 r., sygn. akt I NSNc 561/21).
Sąd Najwyższy uchylił nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym Sądu Rejonowego w O. z 21 sierpnia 2013 r., w części, tj. przeciwko M. D. i oddalił powództwo wobec M. D. W przedmiotowej sprawie obciążono pozwanego obowiązkiem zapłaty należności, do poniesienia których w ogóle nie jest zobowiązany. Tym samym, naruszona została zasada zaufania obywatela do państwa, a w szczególności bezpieczeństwo prawne pozwanego M. D., dalsze obowiązywanie zaskarżonego nakazu zapłaty skutkowałoby utrzymaniem istnienia długu pozwanego M. D. w rozmiarze dotkliwie ingerującym w jego prawa majątkowe, a w szczególności w chronione przez art. 64 Konstytucji prawo własności i inne prawa majątkowe. Pozwany w celu zaspokojenia wierzycielki musiałby bowiem zostać pozbawiony znaczącej części swojego majątku. Powyższe okoliczności pozwalają uznać, że uchylenie zaskarżonego wyroku jest konieczne dla zapewnienia zgodności z zasadą demokratycznego państwa prawnego urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej.