Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Skarga kasacyjna do Naczelnego Sądu Administracyjnego w przedmiocie naruszenia obowiązku kwarantanny z dnia 2021-01-21.

Adresat:
Naczelny Sąd Administracyjny
Sygnatura:
VII.565.510.2020
Data sprawy:
2021-01-21
Rodzaj sprawy:
skarga kasacyjna do NSA (NSA)
Nazwa zepołu:
Zespół Prawa Konstytucyjnego, Międzynarodowego i Europejskiego
Wynik sprawy:
pozytywnie ze względu na uwzględnienie wystąpienia RPO
Opis sprawy:

Skarga kasacyjna do Naczelnego Sądu Administracyjnego w przedmiocie naruszenia obowiązku kwarantanny.

Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny decyzją z dnia 21 maja 2020 r., po rozpoznaniu odwołania od decyzji Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego z dnia 10 kwietnia 2020 r. w przedmiocie nałożenia administracyjnej kary pieniężnej w kwocie 15000 zł za naruszenie obowiązku kwarantanny odbywanej w związku z przekroczeniem granicy państwowej utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję. W uzasadnieniu swojej decyzji organ odwoławczy podał, że w dniu 9 kwietnia 2020 r. do Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego wpłynęła notatka urzędowa dotycząca naruszeń, zakazów lub ograniczeń związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 sporządzona przez funkcjonariusza Komendy Powiatowej Policji, w której wskazano, że skarżący dopuścił się ponownego naruszenia obowiązku kwarantanny.

Rzecznik Praw Obywatelskich zauważył, że rozporządzenie wydane przez organy wskazane w Konstytucji na podstawie upoważnienia zawartego w ustawie nie może wykraczać poza delegację ustawową, musi mieścić się w granicach tej delegacji i służyć jej wykonaniu. Naruszenie w rozporządzeniu wykonawczym delegacji ustawowej jest równoznaczne z jego wydaniem w tej części bez podstawy ustawowej, z kolei akt administracyjny wydany na podstawie takiego rozporządzenia musi być uznany za wydany z naruszeniem prawa.

Rozporządzenie z dnia 31 marca 2020 r. zostało wydane z powołaniem na art. 46a i 46b ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Pierwszy z przywołanych artykułów ustawy przewiduje kompetencję Rady Ministrów do wydania rozporządzenia określającego zagrożony obszar wraz ze wskazaniem rodzaju strefy, na którym wystąpił stan epidemii lub stan zagrożenia epidemicznego oraz rodzaj stosowanych rozwiązań. Zgodnie zaś z drugim przepisem, rozwiązania stosowane w związku z wystąpieniem stanu epidemii mogą obejmować „ograniczenia, obowiązki i nakazy, o których mowa w art. 46 ust. 4”, a więc także m.in. obowiązek poddania się kwarantannie. Powołane wyżej przepisy upoważniające nie zawierają definicji pojęcia „kwarantanna”. Jedyną legalną definicję kwarantanny zawiera art. 2 pkt 12 u.z.z.c.z., zgodnie z którym kwarantanną jest odosobnienie osoby zdrowej, która była narażona na zakażenie, w celu zapobieżenia szerzeniu się chorób szczególnie niebezpiecznych i wysoce zakaźnych. Art. 34 ust. 2 u.z.z.c.z. zdaje się to pojęcie doprecyzowywać, rozstrzygając, że kwarantanną mogą zostać objęte osoby, które były narażone na chorobę zakaźną lub pozostawały w styczności ze źródłem biologicznego czynnika chorobotwórczego, a nie wykazują objawów chorobowych.

Wprowadzając w § 2 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia z dnia 31 marca 2020 r. obowiązek poddania się kwarantannie, Rada Ministrów postanowiła, że podlegać jej będzie każda osoba przekraczająca granicę państwową, w celu udania się do swojego miejsca zamieszkania lub pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Tym samym rozstrzygnęła o objęciu kwarantanną nie tylko osób, które w świetle ustawy mogą jej podlegać. Rozszerzając w ten sposób ustawowe pojęcie kwarantanny, Rada Ministrów wykroczyła poza zakres przyznanego jej upoważnienia. Na jego mocy mogła bowiem nałożyć obowiązek kwarantanny wyłącznie na osoby, które spełniają wynikające z ustawy przesłanki zdrowotne objęcia kwarantanną. Rada Ministrów wydając rozporządzenie z dnia 31 marca 2020 r. rozszerzyła w związku z tym w sposób bezprawny ustawowe, legalne pojęcie kwarantanny, objęła kwarantanną wszystkie osoby przekraczające granicę niezależnie od tego czy były one narażone na chorobę zakaźną i wykraczając w ten sposób poza granice przyznanego jej upoważnienia ustawowego naruszyła art. 92 ust. 1 Konstytucji.

 


Data odpowiedzi:
2021-09-08
Opis odpowiedzi:
Skarga kasacyjna uwzględniona (wyrok z 8 września 2021 r., sygn. akt II GSK 602/21).
Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu w dniu 8 września 2021 r. na posiedzeniu niejawnym skargi kasacyjnej Rzecznika Praw Obywatelskich od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w K. z dnia 17 listopada 2020 r. w sprawie ze skargi S. G. na decyzję Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w K. z dnia 21 maja 2020 r., w przedmiocie kary pieniężnej za naruszenie obowiązku kwarantanny 1. uchylił zaskarżony wyrok, 2. uchylił zaskarżoną decyzję Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w K. z dnia 21 maja 2020 r. oraz poprzedzającą ją decyzję Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w B.-Z. z dnia 10 kwietnia 2020 r., 3. umorzył postępowanie administracyjne.