Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Skarga nadzwyczajna od postanowienia Sądu Rejonowego wydanego w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku z dnia 2021-01-28.

Adresat:
Sąd Najwyższy
Sygnatura:
IV.511.274.2020
Data sprawy:
2021-01-28
Rodzaj sprawy:
skarga nadzwyczajna do Sądu Najwyższego
Nazwa zepołu:
Zespół Prawa Cywilnego
Wynik sprawy:
pozytywnie ze względu na uwzględnienie wystąpienia RPO
Opis sprawy:

Skarga nadzwyczajna od postanowienia Sądu Rejonowego wydanego w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku.

Postanowieniem z dnia 20 lutego 2001 r., Sąd Rejonowy stwierdził, że spadek po A.B. na podstawie ustawy nabyły jej dzieci po 1/5 części spadku każde z nich. Wobec niewniesienia apelacji postanowienie to uprawomocniło się na poziomie I instancji.

W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich zaskarżone postanowienie Sądu Rejonowego zapadło z rażącym naruszeniem prawa procesowego. Sprawa o stwierdzenie nabycia spadku po zmarłej A.B. została już wcześniej rozpoznana przez ten sam Sąd i zakończona prawomocnym postanowieniem wydanym w dniu 22 sierpnia 1979 r. Wobec tego doszło do naruszenia powagi rzeczy osądzonej. Dlatego, kwalifikując złożony wniosek jako dotyczący stwierdzenia nabycia spadku po A.B., orzekający w sprawie Sąd powinien odrzucić go z uwagi na to, że nabycie spadku po tej samej spadkodawczyni zostało już prawomocnie stwierdzone. Zdaniem Rzecznika, wskazane rażące uchybienie proceduralne doprowadziło do sytuacji prawnej, w ramach której w obrocie funkcjonują dwa prawomocne postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku po tej samej osobie. Taki stan prawny winien być kwalifikowany jako naruszenie zasad i praw określonych w Konstytucji, co stanowi podstawę skargi nadzwyczajnej.

 


Data odpowiedzi:
2022-06-21
Opis odpowiedzi:
Skarga nadzwyczajna uwzględniona (postanowienie z 21 czerwca 2022 r., sygn. akt I NSNc 443/21).
Sąd Najwyższy orzekł, iż skarga nadzwyczajna wniesiona przez Rzecznika Praw Obywatelskich jest w sposób oczywisty zasadna. Sąd podzielił tym samym zarzut rażącego naruszenia prawa procesowego, polegającego na niewłaściwym zastosowaniu art. 669 w zw. z art. 677 § 1 k.p.c, w następstwie pominięcia, wobec zakwalifikowania wniosku G. Z. z 29 września 2000 r. jako wniosku o stwierdzenie nabycia spadku po A. B., dyspozycji art. 199 § 1 pkt 2 in fine w zw. z art. 13 § 2 k.p.c, i wydanie rozstrzygnięcia o stwierdzeniu nabycia spadku po zmarłej A. B., pomimo że ten sam Sąd wydał już prawomocne postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku po tym samym spadkodawcy. Istnienie prawomocnego orzeczenia tego samego Sądu, dotyczącego tej samej sprawy, stało na przeszkodzie orzekaniu po raz wtóry o stwierdzeniu nabycia spadku po A. B. Na skutek tego doszło do sytuacji, w której o tym samym przedmiocie postępowania (spadku po A. B.) rozstrzygają dwa prawomocne orzeczenia. Ze względu na zasadę powagi rzeczy osądzonej niedopuszczalne jest, aby w obrocie prawnym występowały dwa prawomocne postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku po tej samej osobie.