Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Zgłoszenie udziału w postępowaniu przed Sądem Rejonowym w sprawie działań policji wobec nieletniego biorącego udział w strajku klimatycznym z dnia 2021-02-02.

Adresat:
Sąd Rejonowy
Sygnatura:
VII.564.7.2021
Data sprawy:
2021-02-02
Rodzaj sprawy:
przystąpienie do postępowania sądowego (PS)
Nazwa zepołu:
Zespół Prawa Konstytucyjnego, Międzynarodowego i Europejskiego
Wynik sprawy:
Opis sprawy:

Zgłoszenie udziału w postępowaniu przed Sądem Rejonowym w sprawie działań policji wobec nieletniego biorącego udział w strajku klimatycznym.

Rzecznik Praw Obywatelskich na bieżąco monitoruje sposób zagwarantowania obywatelom przez władze publiczne możliwie nieskrępowanego korzystania z zagwarantowanej w art. 57 Konstytucji wolności zgromadzeń publicznych. W ostatnich miesiącach Rzecznik ze szczególną uwagą obserwuje działania polskiej Policji w związku z licznymi protestami społecznymi oraz sygnalizuje wątpliwości natury konstytucyjnej dotyczące wprowadzanych w związku z pandemią ograniczeń dla wolności zgromadzeń. Niniejsza sprawa z uwagi na fakt, że dotyczy ona osoby nieletniej czynnie zaangażowanej w sprawy społeczne i publiczne, ma istotnie znaczenie z punktu widzenia podstawowych praw i wolności oraz będzie miała wpływ na kształtowanie się społeczeństwa obywatelskiego.

Zdaniem Rzecznika zaangażowanie osób młodych w życie publiczne i społeczne oraz zabieranie przez nich głosu w istotnych dla państwa sprawach należy ocenić jako zjawisko bardzo pozytywne. Represjonowanie takich zachowań może wywołać efekt mrożący i zniechęcić młodych ludzi do angażowania się w życie publiczne ze szkodą dla społeczeństwa i Państwa Polskiego. W takim kontekście traktowanie przez Policję udziału osoby nieletniej w zgromadzeniu publicznym, stanowiące przejaw realizacji konstytucyjnych praw i wolności, jako przejawu demoralizacji, jest w demokratycznym państwie prawa niemożliwe do zaakceptowania.

Powyższe kwestie mają szczególne znaczenie w kontekście oceny prawnej zgromadzeń publicznych odbywanych w czasie ogłoszonego przez władze publiczne stanu epidemii. Zgromadzenia te uznawane są przez Policję za nielegalne i z tego właśnie powodu w odniesieniu do demonstrantów podejmowane są działania sankcyjne. Jednak Rzecznik stoi na stanowisku, że wprowadzone przepisami rządowych rozporządzeń wykonawczych zakazy i ograniczenia wolności pokojowych zgromadzeń publicznych są niekonstytucyjne. Z art. 57 Konstytucji wynika bowiem w sposób jednoznaczny, że ograniczenia wolności zgromadzeń może określać wyłącznie ustawa.