Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Wystąpienie do Sekretarz Stanu w Ministerstwie Edukacji i Nauki w sprawie problemów związanych z edukacją dzieci i młodzieży z niepełnosprawnościami w czasie pandemii z dnia 2021-02-05.

Adresat:
Sekretarz Stanu w Ministerstwie Edukacji i Nauki
Sygnatura:
XI.7036.3.2021
Data sprawy:
2021-02-05
Rodzaj sprawy:
wystąpienie o charakterze generalnym (WG)
Nazwa zepołu:
Zespół do spraw Równego Traktowania
Wynik sprawy:
częściowo pozytywnie ze względu na częściowe uwzgl. wystąpienia RPO
Opis sprawy:

Wystąpienie do Sekretarz Stanu w Ministerstwie Edukacji i Nauki w sprawie problemów związanych z edukacją dzieci i młodzieży z niepełnosprawnościami w czasie pandemii.

W związku z powrotem uczniów klas I-III do placówek oświatowych, szczególną uwagę należy zwrócić na problemy, z którymi w zaistniałej sytuacji związanej z pandemią COVID-19 mierzą się uczniowie z niepełnosprawnościami oraz ich opiekunowie.

W świetle wniosków wpływających do Rzecznika Praw Obywatelskich oraz poczynionych obserwacji należy uznać, że przyjmowane i wdrażane rozwiązania nadzwyczajne, związane z organizacją działalności placówek w okresie pandemii, nie zabezpieczyły w wystarczającym stopniu realizacji potrzeb uczniów z niepełnosprawnościami.

Zadaniem systemu oświaty jest bowiem nie tylko zagwarantowanie dostępu do kształcenia, ale również wychowanie rozumiane jako wspieranie dziecka w rozwoju ku pełnej dojrzałości w sferze fizycznej, emocjonalnej, intelektualnej, duchowej i społecznej. Każdy z uczniów ma indywidualne potrzeby, które zgodnie z zaleceniami o potrzebie kształcenia specjalnego powinny być odpowiednio realizowane. Niestety, z uwagi na ponowne wprowadzenie nauki zdalnej większości uczniów, część z nich pozostała wykluczona z systemu edukacji i wychowania.

Ze skarg docierających do Biura RPO wynika, że w szczególnie trudnej sytuacji znajdują się uczniowie ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, w tym dzieci i młodzież z niepełnosprawnościami, na co dzień korzystający z pomocy specjalistów, m.in. logopedów, nauczycieli wspomagających, fizjoterapeutów. Należy podnieść, że placówki oświatowe prowadzą nie tylko zajęcia edukacyjne, ale również zajęcia usprawniające. Kształcenie w trybie zdalnym często uniemożliwia lub znacznie ogranicza możliwości korzystania ze wsparcia nauczycieli-specjalistów. Brak prowadzonych dodatkowych zajęć wielokrotnie skutkuje pogorszeniem ogólnego stanu zdrowia bądź ograniczenia prowadzonej terapii.

Problemem jest również brak realizacji zajęć rewalidacyjnych, w tym zajęć usprawniających. Placówki oświatowe dysponują odpowiednim sprzętem i pomocami dydaktycznymi do prowadzenia zajęć zgodnie z potrzebami każdego z uczniów. Z uwagi na ich zamknięcie, dostęp do niezbędnych sprzętów terapeutycznych został również ograniczony.

W związku z czasowym ograniczeniem funkcjonowania placówek oświatowych, uczniowie zostali w wielu przypadkach odcięci również od pomocy psychologiczno-pedagogicznej, która może być im w obecnych warunkach szczególnie potrzebna. Nie można też zapomnieć, że uczniowie ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, bez odpowiedniego wsparcia, nie będą w stanie przygotować się do nadchodzących egzaminów tak dobrze, jak w trakcie nauki w trybie stacjonarnym.

W związku z powyższym, Rzecznik zwrócił się z prośbą o wyjaśnienie, jakie rozwiązania zostały wprowadzone w celu zagwarantowania uczniom z niepełnosprawnościami dostępu do zajęć rewalidacyjno-usprawniających i wychowawczych oraz pomocy psychologicznej w trakcie pandemii.

 
Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:


Data odpowiedzi:
2021-02-25
Opis odpowiedzi:
Sekretarz Stanu w Ministerstwie Edukacji i Nauki w piśmie z 25 lutego 2021 r. zapewniła, że w trosce o uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi podjęto działania legislacyjne, które umożliwią dyrektorowi szkoły organizację kształcenia dla uczniów z niepełnosprawnościami. W przypadku szkół podstawowych, w odniesieniu do uczniów, którzy z uwagi na rodzaj niepełnosprawności nie mogą realizować zajęć w miejscu zamieszkania, dyrektor szkoły ma obowiązek zorganizować zajęcia w szkole, lub umożliwić uczniowi realizację zajęć z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość na terenie szkoły. Dodatkowo, w przypadku szkół specjalnych dyrektor szkoły może podjąć decyzję o prowadzeniu zajęć w trybie stacjonarnym. W odpowiedzi na zagrożenia wynikające z pandemii i potrzebę zwiększenia dostępności do uzyskania specjalistycznej pomocy psychologicznej dla uczniów, wychowanków, rodziców i nauczycieli szkół i placówek oświatowych, Minister zlecił w 2020 r. Fundacji Drabina Rozwoju stworzenie poradni on-line z zakresu ochrony zdrowia psychicznego. Poradnia on-line „Zawsze jest jakieś wyjście” umożliwia współpracę wielosektorową na rzecz pomocy dziecku i rodzinie. Ponadto, działa całodobowa bezpłatna infolinia, która jest skierowana do dzieci, młodzieży, nauczycieli i opiekunów. Możliwe jest także wsparcie on-line poprzez e-mail i czat dostępny na stronie www.liniadzieciom.pl. Porad i wsparcia udzielają doświadczeni konsultanci.