Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Skarga kasacyjna do Naczelnego Sądu Administracyjnego w przedmiocie decyzji wymierzającej karę pieniężną za naruszenie zakazu organizowania zgromadzeń ludności w czasie stanu epidemii z dnia 2021-02-13.

Adresat:
Naczelny Sąd Administracyjny
Sygnatura:
V.7018.460.2020
Data sprawy:
2021-02-13
Rodzaj sprawy:
skarga kasacyjna do NSA (NSA)
Nazwa zepołu:
Zespół Prawa Administracyjnego i Gospodarczego
Wynik sprawy:
nieuwzględnienie wystąpienia Rzecznika
Opis sprawy:

Skarga kasacyjna do Naczelnego Sądu Administracyjnego w przedmiocie decyzji wymierzającej karę pieniężną za naruszenie zakazu organizowania zgromadzeń ludności w czasie stanu epidemii.

Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny wymierzył K.W. karę pieniężną w kwocie 10 000 zł za naruszenie zakazu organizowania w czasie stanu epidemii zgromadzeń ludności w postaci spotkań i zebrań niezależnie od ich rodzaju tj. za zorganizowanie i uczestniczenie w akcji rozdawania darmowych maseczek ochronnych na rynku w Ś. Takie zachowanie stanowiło naruszenie postanowień § 14 ust. 1 pkt 2 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 19 kwietnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii, które w ocenie organu inspekcji sanitarnej jest zagrożone sankcją w postaci kary pieniężnej, zgodnie z postanowieniami art. 48a ust. 1 pkt 3 w związku z art. 46b pkt 1 i art. 46 ust. 4 pkt 4 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Od decyzji PIS został wniesiony sprzeciw do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we W., który oddalił sprzeciw.

Przepisy ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi nie przewidują możliwości wymierzenia kary pieniężnej - w drodze decyzji administracyjnej - za naruszenie zakazu organizowania zgromadzeń ludności, który to zakaz został ustanowiony na mocy wspomnianego rozporządzenia Rady Ministrów. Organ odwoławczy powinien był zatem wyeliminować z obrotu prawnego omawianą decyzję z uwagi na to, że jest obarczona kwalifikowaną wadą prawną, wymienioną w art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a. W opinii Rzecznika Praw Obywatelskich WSA we W. dokonał błędnej wykładni art. 178 ust. 1 Konstytucji w związku z art. 64e p.p.s.a. stwierdzając, że poza zakresem jego sądowej kontroli leży badanie zgodności z Konstytucją § 14 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 19 kwietnia 2020 r., ze względu na wydanie tego przepisu bez upoważnienia ustawowego. W ocenie Rzecznika WSA nie tylko mógł, ale wręcz powinien dokonać samodzielnej oceny konstytucyjności powołanego przepisu rozporządzenia Rady Ministrów. Błędy natury procesowej oraz materialno-prawnej, których dopuścił się WSA, skutkowały wydaniem przez ten sąd wyroku z istotnym naruszeniem procedury sądowo-administracyjnej oraz ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi.

 


Data odpowiedzi:
2021-04-27
Opis odpowiedzi:
Skarga oddalona (wyrok z 27 kwietnia 2021 r., sygn. akt II GSK 673/21).
Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 19 kwietnia 2020 r. jako akt generalny ma podstawę ustawową w art. 46a, a zakres upoważnienia ustawowego dla tego aktu wynika z treści art. 46b u.z.c.z. Podkreślił też, że jest ono w dniu zdarzenia skutkującego nałożeniem kary aktem obowiązującym równolegle do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii, w którym to akcie wydanym na podstawie art. 46 ust. 2 wprowadzono zakazy i ograniczenia wskazane w ust. 4 tego przepisu, a więc również zakaz zgromadzeń. Oznacza to, że do zakazu zgromadzeń w tym czasie odnosiły się dwa przepisy z dwóch rozporządzeń, przy czym zakres ich normowania nie był identyczny. Tymczasem RPO twierdzi, że w chwili orzekania o karze przez organy nie było podstawy prawnej do jej wymierzenia. Zdaniem Sądu II instancji stanowisko takie jest niezasadne. W opinii NSA nie można przyjąć, jak czyni to RPO, że ograniczenie na jakie wskazuje ustawa nie może odnosić się do zakazu. Ponadto uznać należy, że w przypadku stanu epidemii lub zagrożenia epidemicznego, gdy kontakty międzyludzkie są główną przyczyną szerzenia się zakażeń zakaz zgromadzania się nie jest ingerencją ponadstandardową, a więc że narusza konstytucyjną zasadę proporcjonalności z art. 31 ust. 3 Konstytucji. Z tych powodów nie można zgodzić się z argumentacją przedstawioną w uzasadnieniu skargi kasacyjnej odnoszącą się do braku konstytucyjności rozwiązań prawnych będących podstawą wymierzenia kar.