Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Skarga nadzwyczajna od postanowienia Sądu Rejonowego stwierdzającego nabycie spadku z dnia 2021-02-21.

Adresat:
Sąd Najwyższy
Sygnatura:
IV.7000.121.2016
Data sprawy:
2021-02-21
Rodzaj sprawy:
skarga nadzwyczajna do Sądu Najwyższego
Nazwa zepołu:
Zespół Prawa Cywilnego
Wynik sprawy:
pozytywnie ze względu na uwzględnienie wystąpienia RPO
Opis sprawy:

Skarga nadzwyczajna od postanowienia Sądu Rejonowego stwierdzającego nabycie spadku.

Zdaniem Rzecznika Praw Obywatelskich w niniejszej sprawie wydanie rozstrzygnięcia o stwierdzeniu nabycia spadku, mimo iż sprawa o tym samym przedmiocie została już wcześniej prawomocnie rozpoznana, zapadło na skutek rażącego naruszenia prawa procesowego.

Na podstawie art. 89 § 1 pkt 2 u.s.n. Rzecznik zaskarżonemu postanowieniu zarzuca niewłaściwe zastosowanie art. 669 w zw. z art. 677 § 1 k.p.c. w następstwie pominięcia dyspozycji art. 199 § 1 pkt 2 in fine w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. wobec nieuwzględnienia przez Sąd Rejonowy w B. faktu, iż w obrocie prawnym w chwili zainicjowania postępowania w sprawie funkcjonowało już prawomocne postanowienie stwierdzające nabycie spadku po tej samej osobie.

Niezależnie od powyższego, stosownie do art. 89 § 1 pkt 1 u.s.n., przedmiotowemu orzeczeniu Rzecznik zarzuca naruszenie konstytucyjnej zasady zaufania do państwa oraz zasady bezpieczeństwa prawnego wywodzonych z art. 2 Konstytucji, konstytucyjnego prawa do dziedziczenia chronionego w art. 21 ust. 1 i 64 ust. 1 i 2 Konstytucji, konstytucyjnego prawa do sądu gwarantowanego przez art. 45 ust. 1 Konstytucji, z uwagi na wydanie drugiego postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku po tej samej osobie, które odmiennie rozstrzyga kwestię dziedziczenia po zmarłym, co oznacza, że zainteresowani nie uzyskali wiążącego stanowiska sądu i obecnie znajdują się w stanie niepewności prawnej.

 


Data odpowiedzi:
2022-04-06
Opis odpowiedzi:
Skarga nadzwyczajna uwzględniona (postanowienie z 6 kwietnia 2022 r., sygn. akt I NSNc 475/21).
Sąd Najwyższy uchylił zaskarżone postanowienie w całości i umorzył postępowanie w sprawie. SN orzekł, iż skarga nadzwyczajna wniesiona przez Rzecznika Praw Obywatelskich jest w sposób oczywisty zasadna. Sąd podzielił zarzut rażącego naruszenia prawa procesowego, polegającego na niewłaściwym zastosowaniu art. 669 w zw. z art. 677 § 1 k.p.c, w następstwie pominięcia dyspozycji art. 199 § 1 pkt 2 in fine w zw. z art. 13 § 2 k.p.c, poprzez wydanie rozstrzygnięcia o stwierdzeniu nabycia spadku po zmarłym przez S. R. w B. pomimo, że ten sam Sąd wydał już wcześniej prawomocne postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku po tym samym spadkodawcy. Ze względu na zasadę powagi rzeczy osądzonej niedopuszczalne jest, aby w obrocie prawnym występowały dwa prawomocne postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku po tej samej osobie, dodatkowo różnej treści. Sąd uznał ponadto, że poprzez wydanie zaskarżonego postanowienia doszło do naruszenia wywodzonych z art. 2 Konstytucji zasad: zaufania do państwa i bezpieczeństwa prawnego, jak też konstytucyjnego prawa do dziedziczenia, chronionego w ramach art. 21 i art. 64 ust. 1 i 2 Konstytucji, oraz konstytucyjnego prawa do sądu - art. 45 ust. 1 Konstytucji. Niezależnie od kwestii poprawności merytorycznej analizowanego rozstrzygnięcia, kolejne postępowanie w przedmiocie nabycia spadku po tej samej osobie jest niedopuszczalne na podstawie art. 199 § 1 pkt 2 in fine w zw. z art. 13 § 2 k.p.c, i dlatego zakwestionowane przez Rzecznika postanowienie podlega uchyleniu, a postępowanie umorzeniu.