Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Minister Rodziny i Polityki Społecznej w sprawie ratyfikacji III Protokołu fakultatywnego do Konwencji o Prawach Dziecka.

Rzecznik Praw Obywatelskich wielokrotnie zwracał uwagę właściwym organom na potrzebę ratyfikacji III Protokołu fakultatywnego do Konwencji o Prawach Dziecka w sprawie procedury składania zawiadomień. Pomimo podpisania Protokołu przez Polskę w dniu 30 września 2013 r., dotychczas nie nastąpiła jego ratyfikacja. Brak międzynarodowego organu kontrolnego, który może dokonać sprawdzenia przestrzegania i prawidłowego interpretowania Konwencji uniemożliwia w pełni korzystanie z praw gwarantowanych w Konwencji Praw Dziecka.

Rzecznik przypomniał, iż Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, jako organ właściwy w sprawie realizacji postanowień Konwencji o Prawach Dziecka w 2016 r. poinformowała, że obecnie Polska nie planuje przystąpienia do tej umowy międzynarodowej. Rzecznik wskazał jednak na istotne zmiany, jakie zaszły od 2016 r. Co również ważne, aktualnie liczba sygnatariuszy protokołu wynosi 52 (w tym jest Polska), zaś liczba państw będących stroną protokołu wzrosła do 46 (w 2016 r. było ich 29). Rzecznik odnosząc się do zastrzeżeń Ministerstwa podkreślił, że dzieci są podmiotami praw, a nie tylko przedmiotem ochrony gwarantowanej przez Konwencję. Są beneficjentami wszystkich praw człowieka i podmiotami, które ze względu na swoje cechy szczególne podlegają przepisom szczególnym.

RPO zwrócił także uwagę, że w swojej działalności wielokrotnie stawał w obronie praw dziecka wskazując na standardy wynikające z Konwencji praw dziecka m.in. na wolność wyrażania poglądów, na prawo adoptowanych dzieci do zachowania tożsamości, na stosowanie przepisów dotyczących transkrypcji aktu urodzenia dziecka, na zasadę równego dostępu do edukacji, potrzebę pomocy psychicznej dzieci i młodzieży w szkołach. W ocenie Rzecznika należy uznać, że skoro dzieci mają prawa człowieka zagwarantowane w akcie rangi międzynarodowej, to powinny mieć też możliwość ich dochodzenia.

Należy przy tym zauważyć, że Komitet Praw Dziecka ONZ w zaleceniach z 2015 r. będących efektem rozpatrzenia trzeciego i czwartego sprawozdania Polski zalecał, by Polska ratyfikowała Protokół Dodatkowy do Konwencji o Prawach Dziecka dotyczący rozpoznawania skarg, aby lepiej wypełniać prawa dzieci. Do ratyfikacji protokołów dodatkowych do Konwencji Praw Dziecka wezwał także Parlament Europejski.

W związku z powyższym Rzecznik zwraca się do Minister z prośbą o przedstawienie aktualnego stanowiska w niniejszej sprawie.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej w piśmie z 31 marca 2021 r. podkreśliła, że nieprzystąpienie przez Polskę do procedury skarg indywidualnych nie oznacza braku kontroli wykonywania Konwencji o prawach dziecka. Podstawowe znaczenie dla oceny przestrzegania postanowień konwencji ma bowiem procedura kontroli sprawowana przez Komitet Praw Dziecka, w oparciu o okresowe sprawozdania krajowe. Ostatnie takie sprawozdanie Polska przedłożyła komitetowi w 2020 r., na rok bieżący zaplanowane jest spotkanie delegacji polskiej z komitetem w sprawie tego sprawozdania. Obecnie spośród spraw oczekujących na rozpatrzenie, wskazanych na stronie internetowej Komitetu Praw Dziecka: 5 dotyczy prawa rodzinnego, 1 karania cielesnego, 3 odpowiedzialności karnej lub procedury karnej, 5 zmian klimatycznych. Po ich rozpatrzeniu resort dokona analizy tendencji oceny skarg i interpretacji konwencji przez Komitet Praw Dziecka, a co za tym idzie analizy funkcjonowania procedury skarg indywidualnych w ramach Konwencji o prawach dziecka.