Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Kasacja w sprawie rażącego i mającego istotny wpływ na treść wyroku naruszenia prawa materialnego, poprzez jego niewłaściwe zastosowanie, w sytuacji gdy czyn przypisany obwinionemu nie wyczerpywał znamion tego wykroczenia z dnia 2021-03-01.

Adresat:
Sąd Najwyższy
Sygnatura:
II.511.74.2021
Data sprawy:
2021-03-01
Rodzaj sprawy:
kasacja karna (RKK)
Nazwa zepołu:
Zespół Prawa Karnego
Wynik sprawy:
pozytywnie ze względu na uwzględnienie wystąpienia RPO
Opis sprawy:

Kasacja w sprawie rażącego i mającego istotny wpływ na treść wyroku naruszenia prawa materialnego, poprzez jego niewłaściwe zastosowanie, w sytuacji gdy czyn przypisany obwinionemu nie wyczerpywał znamion tego wykroczenia.

K. D. został obwiniony o to, że w dniu 26 kwietnia 2020 r. podczas opuszczenia pojazdu przy kontroli drogowej, naruszył przepisy prawa wprowadzone w związku z wystąpieniem stanu epidemii, dotyczące zakrywania ust i nosa, tj. o wykroczenie z art. 54 k.w. w zw. § 18 ust. 1 pkt 2 lit. a Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 19 kwietnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii. Sąd Rejonowy w R. uznał K. D. za winnego dokonania zarzucanego mu czynu.

Rzecznik Praw Obywatelskich zauważył, że nakładanie ograniczeń w zakresie podstawowych wolności i praw człowieka i obywatela musi odbywać się na podstawie prawidłowo stanowionego prawa, w szczególności zgodnie z podstawowymi zasadami wyrażonymi w Konstytucji, a zatem wprowadzenie nakazów i zakazów dotyczących podstawowych praw i wolności obywatelskich może nastąpić tylko w przypadku wprowadzenia jednego z trzech stanów nadzwyczajnych, co dotychczas nie miało miejsca. W tej sytuacji, zakazy i nakazy wyrażone w treści ww. Rozporządzenia Rady Ministrów uznać należy za niekonstytucyjne, a co za tym idzie - za nielegalne. W związku z tym, nie może być źródłem obowiązków dla obywateli i w konsekwencji podstawą do ukarania za niestosowanie się do tych obowiązków. Mając na uwadze wszystko powyższe, w opinii Rzecznika zachowanie obwinionego, nie wypełniło znamion wykroczenia z art. 54 k.w., jak i żadnego innego czynu zabronionego.

 


Data odpowiedzi:
2021-04-08
Opis odpowiedzi:
Kasacja uwzględniona (wyrok z 8 kwietnia 2021 r., sygn. akt II KK 96/21).
Sąd Najwyższy wskazał, że celem regulacji zawartych w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 19 kwietnia 2020 r. była ochrona życia i zdrowia, które mogłyby zostać zagrożone w wyniku rozprzestrzeniania się wirusa SARS-CoV-2. Taki charakter przepisów wymienionego rozporządzenia wynika z zakresu delegacji ustawowej, zawartej w ustawie z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu chorób zakaźnych u ludzi. Celem tej ustawy nie było określenie sposobów zapewniania porządku publicznego w rozumieniu art. 54 k.w. W konsekwencji nie istnieją podstawy, by uznać, że przepisy rozporządzenia, doprecyzowujące jedynie treść ustawy w rozumieniu art. 92 Konstytucji, mają charakter porządkowy. To zaś warunek konieczny dla powiązania ich z treścią przepisu typizującego zarzucone wykroczenie. Doprecyzowanie znamion art. 54 k.w. przez uwzględnienie przepisów ww. rozporządzenia Rady Ministrów jest więc niemożliwe już na poziomie konstrukcyjnym.