Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Minister Rodziny i Polityki Społecznej w sprawie braku możliwości pobierania renty rodzinnej w zbiegu z tzw. "rentą inwalidzką uczniowską".

Rzecznik Praw Obywatelskich wskazał, że ustalenie prawa do renty inwalidzkiej, przyznanej na podstawie art. 63 ust. 1 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (tzw. renta inwalidzka uczniowska) wyklucza możliwość nabycia prawa do renty socjalnej. Powyższe wynika jednoznacznie z treści art. 7 ust. 1 ustawy o rencie socjalnej. Świadczenie w postaci renty inwalidzkiej zostało wymienione w treści tego przepisu jako wykluczające ustalenie prawa do renty socjalnej. Renta, która była przyznawana w oparciu o przepis art. 63 ust. 1 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin, choć potocznie zwana uczniowską jest w istocie rentą inwalidzką. Przepis art. 63 ust. 1 tej ustawy stanowił bowiem, że uczniom szkół ponadpodstawowych, studentom szkół wyższych i uczestnikom studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej, którzy stali się inwalidami I lub II grupy w czasie uczęszczania do szkoły lub odbywania studiów, przysługuje prawo do renty inwalidzkiej.

Ponadto Rzecznik zauważył, że dawna renta uczniowska z tytułu całkowitej niezdolności do pracy i obecna renta socjalna to świadczenia, które pełnią podobną funkcję. Jednakże tylko w przypadku pobierania renty socjalnej możliwy jest zbieg z uprawnieniem do renty rodzinnej, wówczas kwota renty socjalnej ulega takiemu obniżeniu, aby łączna kwota obu świadczeń nie przekraczała 200% kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.

W związku z powyższym, Rzecznik zwrócił się do Minister z prośbą o przedstawienie stanowiska wobec sygnalizowanego problemu oraz rozważenie zasadności podjęcia stosownych działań.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej w piśmie z 1 kwietnia 2021 r. wyjaśnił, że z obowiązujących przepisów wynika, że osobie uprawnionej do renty z tytułu niezdolności do pracy, w tym renty uczniowskiej oraz do renty rodzinnej istotnie przysługuje prawo do wypłaty jednego świadczenia - wyższego lub wybranego przez osobę zainteresowaną. Są to bowiem świadczenia z systemu ubezpieczeń społecznych, w przypadku których obowiązuje zasada wypłaty jednego świadczenia, jak już wskazano, wyższego lub wybranego przez zainteresowanego. Inaczej przedstawia się sprawa zbiegu świadczenia wypłacanego z zabezpieczenia społecznego (o charakterze pomocy społecznej), jakim jest renta socjalna oraz renty rodzinnej jako świadczenia z ubezpieczeń społecznych. Osobom uprawnionym do renty socjalnej i jednocześnie do renty rodzinnej, której wysokość nie przekracza 200% kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, przysługuje prawo do wypłaty obydwu tych świadczeń. Łączna kwota renty rodzinnej i socjalnej nie może jednak przekraczać 200% kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. W przypadku przekroczenia tej kwoty obniżana jest wysokość renty socjalnej. Kwota obniżonej renty socjalnej nie może być niższa niż 10% kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Renta socjalna nie przysługuje, jeżeli kwota renty rodzinnej przekracza 200% kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. W takim przypadku wypłacana jest tylko renta rodzinna.