Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Skarga nadzwyczajna od nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym Sądu Rejonowego z dnia 2021-03-08.

Adresat:
Sąd Najwyższy
Sygnatura:
IV.511.253.2018
Data sprawy:
2021-03-08
Rodzaj sprawy:
skarga nadzwyczajna do Sądu Najwyższego
Nazwa zepołu:
Zespół Prawa Cywilnego
Wynik sprawy:
pozytywnie ze względu na uwzględnienie wystąpienia RPO
Opis sprawy:

Skarga nadzwyczajna od nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym Sądu Rejonowego.

Rzecznik Praw Obywatelskich zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił naruszenie zasady ochrony konsumenta określonej w art. 76 Konstytucji przez wydanie przeciwko pozwanym konsumentom nakazu zapłaty na podstawie weksla bez zbadania z urzędu umowy pożyczki oraz naruszenie zasady zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa, zasady bezpieczeństwa prawnego i społecznej sprawiedliwości wywodzonych z art. 2 Konstytucji przez to, że Sąd rozstrzygnął sprawę w nieadekwatnym trybie, zaniechał dokonania oceny zgodności wierzytelności z przepisami prawa chroniącymi konsumenta, czym doprowadził do naruszenia równowagi w stosunkach społecznych.

Rzecznik zarzucił przedmiotowemu nakazowi także rażące naruszenie prawa procesowego przez jego niewłaściwe zastosowanie, tj. art. 485 § 2 zd. 1 k.p.c. w zw. z art. 7 Dyrektywy 93/13 w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich oraz art. 486 § 1 k.p.c. w zw. z art. 7 Dyrektywy 93/13, poprzez wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym mimo, że sąd był zobligowany do przekazania sprawy do postępowania zwykłego, a także rażące naruszenie art. 202 k.p.c. zw. z art. 371 § 1 k.p.c. w zw. z art. 7 Dyrektywy 93/13 przez wydanie nakazu zapłaty, mimo że Sąd powinien był stwierdzić swoją niewłaściwość miejscową i przekazać sprawę sądowi właściwemu ze względu na miejsce zamieszkania pozwanych.

Rzecznik zarzucił także rażące naruszenie prawa materialnego, tj. art. 385 § 1. k.c. poprzez jego niezastosowanie, co doprowadziło do uwzględnienia roszczenia powoda w całości i odmowy przyznania ochrony uprawnionym konsumentom.

 


Data odpowiedzi:
2022-03-31
Opis odpowiedzi:
Skarga nadzwyczajna uwzględniona (wyrok z 31 marca 2022 r., sygn. akt I NSNc 576/21).
Sąd Najwyższy orzekł, iż skarga nadzwyczajna Rzecznika Praw Obywatelskich zasługiwała na uwzględnienie. Rzecznik słusznie zarzucił zaskarżonemu orzeczeniu naruszenie zasad, wolności i praw człowieka i obywatela, określonych art. 76 Konstytucji, czyli zasady ochrony konsumenta, jako strony słabszej w stosunkach cywilnoprawnych z przedsiębiorcą. Nie ulega wątpliwości, iż sąd rejonowy z urzędu powinien dokonać oceny postanowień umowy pożyczki stanowiącej podstawę stosunku podstawowego pomiędzy stronami i w tym celu skierować sprawę do rozpoznania w postępowaniu zwykłym. Uzasadnienie zaskarżonego nakazu zapłaty nie pozostawia wątpliwości, że Sąd Rejonowy rozpoznając sprawę nie badał z urzędu i nie wziął pod uwagę stosunku podstawowego dla prowadzonego postępowania nakazowego. W konsekwencji Sąd Rejonowy nie uwzględnił konsumenckiej natury sprawy i zastosował wprost przepisy Kodeksu postępowania cywilnego, pomijając tym samym przepisy o ochronie konsumenta. Nie budzi zatem wątpliwości, że sposób procedowania przez Sąd Rejonowy nie zapewnił realizacji celu głównego, jakim jest ochrona konsumentów będących w pozycji słabszej względem przedsiębiorcy.