Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Kasacja w sprawie rażącego i mającego istotny wpływ na jego treść naruszenia prawa materialnego poprzez jego niewłaściwe zastosowanie w sytuacji, gdy czyn przypisany obwinionemu nie wyczerpywał znamion tego wykroczenia z dnia 2021-03-19.

Adresat:
Sąd Najwyższy
Sygnatura:
II.511.147.2021
Data sprawy:
2021-03-19
Rodzaj sprawy:
kasacja karna (RKK)
Nazwa zepołu:
Zespół Prawa Karnego
Wynik sprawy:
pozytywnie ze względu na uwzględnienie wystąpienia RPO
Opis sprawy:

Kasacja w sprawie rażącego i mającego istotny wpływ na jego treść naruszenia prawa materialnego poprzez jego niewłaściwe zastosowanie w sytuacji, gdy czyn przypisany obwinionemu nie wyczerpywał znamion tego wykroczenia.

P. S. został obwiniony o to, że w dniu 19 kwietnia 2020 r. w miejscowości O., nie stosował się do zakazu przemieszczania się na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej osób przebywających na tym obszarze w związku z ogłoszonym stanem epidemii w ten sposób, że będąc nietrzeźwym i bez uzasadnienia upuścił miejsce zamieszkania w innym celu niż zaspakajanie niezbędnych potrzeb związanych z bieżącymi sprawami życia codziennego, to jest o wykroczenie z art. 54 k.w. w związku z § 5 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31 marca 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu pandemii. Sąd Rejonowy w R. wyrokiem nakazowym z dnia 4 listopada 2020 r., uznał obwinionego za winnego popełnienia zarzucanego mu wykroczenia.

Rzecznik Praw Obywatelskich zauważył, że wprowadzenie generalnego zakazu przemieszczania się jest daleko bardziej idącym uregulowaniem niż (wynikający z ustawowego upoważnienia) nakaz określonego sposobu przemieszczania się. Zakaz uregulowany w rozporządzeniu jest zatem znacznie szerszy niż delegacja ustawowa, która mu na to zezwala. Nie może zatem odpowiadać za popełnienie wykroczenia z art. 54 k.w. osoba, która naruszyła zakaz przemieszczania się wprowadzony w § 5 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 19 kwietnia 2020 r. Przedmiotem bowiem ochrony art. 54 k.w. jest porządek i spokój w miejscach publicznych oraz zasady zachowania się tam zawarte w przepisach wydanych z upoważnienia ustawowego. Natomiast wydając w § 5 rozporządzenia generalny zakaz przemieszczania przekroczono delegację ustawową, na podstawie której to rozporządzenie zostało wydane.

W rozważaniach uzasadniających trafność zarzutu kasacyjnego nie można pominąć przepisów art. 52 Konstytucji, które regulują wolność poruszania się, stanowiącą przejaw ogólnej wolności osobistej; przy czym wolność ta może podlegać ograniczeniom określonym w ustawie (art. 52 ust. 3 Konstytucji).

Mając na uwadze wszystko powyższe, zachowanie obwinionego polegające na przemieszczaniu się w dniu 19 kwietnia 2020 r. i przebywaniu poza miejscem zamieszkania, nie wypełniło znamion wykroczenia z art. 54 k.w., jak i żadnego innego czynu zabronionego.

 


Data odpowiedzi:
2021-04-29
Opis odpowiedzi:
Kasacja uwzględniona (wyrok z 29 kwietnia 2021 r., sygn. akt II KK 135/21).
Sąd Najwyższy uchylił zaskarżony wyrok i uniewinnił P.S. od przypisanego mu czynu.
W uzasadnieniu Sąd wskazał, iż ustawa o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi nie zawiera przepisu upoważniającego do wprowadzenia całkowitego zakazu przemieszczania się na terytorium RP. Ustanawiające tego rodzaju zakaz rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 19 kwietnia 2020 r., jako wykraczające poza zakres delegacji ustawowej, nie mogło więc stanowić podstawy prawnej do przypisania wykroczenia z art. 54 k.w., co wyłączało odpowiedzialność P.S.