Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Finansów w sprawie przetwarzania i ochrony danych osobowych w Centralnym Rejestrze Beneficjentów Rzeczywistych.

Do Rzecznika Praw Obywatelskich zwracają się wnioskodawcy zainteresowani kwestią przetwarzania i ochrony danych osobowych w Centralnym Rejestrze Beneficjentów Rzeczywistych. Wskazują oni na to, że jawność rejestru wynikająca z art. 67 ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu wraz z katalogiem danych przetwarzanych w rejestrze (w tym numerem PESEL) może w dobie zastosowania nowoczesnych technologii informatycznych powodować zagrożenie dla prywatności.

Podobne stanowisko w procesie legislacyjnym wyraził Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych, Rzecznik zwrócił się zatem do UODO o przekazanie dodatkowych informacji w tym zakresie. W odpowiedzi wskazano, że organ nadzorczy od lat zwraca uwagę na konieczność przemyślenia koncepcji jawności numeru PESEL w rejestrach publicznych. Przyjęcie w przepisach prawa rozwiązania pozwalającego na dostęp do numerów PESEL beneficjentów rzeczywistych w sposób nieograniczony jest sprzeczne z założeniem art. 87 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE, którego celem jest szczególna ochrona krajowych numerów identyfikacyjnych oraz ze standardami unijnymi dotyczącymi dopuszczalności wprowadzania uregulowań krajowych wpływających na ograniczenie praw do ochrony prywatności i danych osobowych.

Ponadto, Rzecznik wskazał, iż prywatność jednostki jest wartością chronioną konstytucyjnie - artykuł 47 Konstytucji zawiera ogólne gwarancje ochrony prywatności, natomiast art. 51 Konstytucji odnosi się bezpośrednio do aspektów ochrony prywatności związanych z przetwarzaniem informacji o jednostce. Rzecznik podkreślił, że numer PESEL jest przetwarzany w wielu zbiorach danych i często używany jest do weryfikacji tożsamości osób. Oznacza to, że ujawnienie tego numeru może mieć poważne konsekwencje dla jednostki, związane m.in. z możliwością kradzieży tożsamości.

Rzecznik zwrócił się do Ministra z wnioskiem o rozważenie podjęcia inicjatywy ustawodawczej w omówionym zakresie w celu zapewnienia lepszej ochrony prawa do prywatności.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów w piśmie z 10 marca 2022 r. wyjaśnił, że ustawodawca decydując się na objęcie danych przetwarzanych w CRBR zasadą pełnej jawności, kierował się wskazówkami interpretacyjnymi zwartymi w motywie 30 preambuły dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/843 z dnia 30 maja 2018 r. zmieniającej dyrektywę (UE) 2015/849 w sprawie zapobiegania wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu oraz zmieniającej dyrektywy 2009/138/WE i 2013/36/UE. Ponadto, ustawodawca wziął pod uwagę, że dane zdecydowanej większości beneficjentów rzeczywistych, w tym dane dotyczące numerów PESEL są już publicznie dostępne w Krajowym Rejestrze Sądowym. W związku z powyższym wydaje się, że działanie polegające na przeznaczeniu znaczących kosztów na budowę systemu teleinformatycznego CRBR pozwalającego na ograniczenie dostępu do danych, które pozostają publicznie dostępne w innych rejestrach należałoby uznać za działanie niecelowe i niegospodarne. Jednocześnie Minister Finansów pozostaje otwarty na dyskusję na temat zasad przetwarzania danych osobowych, w tym danych dotyczących numeru PESEL w rejestrach publicznych, wskazując jednocześnie, że ewentualne zmiany w tym zakresie powinny mieć charakter systemowy.