Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Zgłoszenie udziału w postępowaniu przed Sądem Rejonowym ze skarg na postanowienie referendarza sądowego "w przedmiocie zmiany danych w Krajowym Rejestrze Sądowym" dla Spółki z dnia 2021-03-16.

Adresat:
Sąd Rejonowy
Sygnatura:
V.511.128.2021
Data sprawy:
2021-03-16
Rodzaj sprawy:
przystąpienie do postępowania sądowego (PS)
Nazwa zepołu:
Zespół Prawa Administracyjnego i Gospodarczego
Wynik sprawy:
pozytywnie ze względu na uwzględnienie wystąpienia RPO
Opis sprawy:

Zgłoszenie udziału w postępowaniu przed Sądem Rejonowym ze skarg na postanowienie referendarza sądowego "w przedmiocie zmiany danych w Krajowym Rejestrze Sądowym" dla Spółki.

Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił uwagę, iż przyjmując, że kwestionowane postanowienie ma wyłącznie charakter zmian w rejestrze przedsiębiorców, uznać należy, że zapadło ono z naruszeniem art. 270, art. 271 i art. 274 § 2 ksh. Nie zaistniała bowiem żadna z przewidzianej prawem przyczyn, pozwalających na przyjęcie, że doszło do otwarcia likwidacji Spółki i - tym samym - do dokonania w rejestrze przedsiębiorców stosownych wpisów. W szczególności nie zaistniała - wskazana w postanowieniu - przyczyna określona w art. 270 pkt 4 ksh w zw. z art. 42 kc. Nie powinno bowiem budzić wątpliwości, że likwidacja spółki, o której mowa w art. 42 § 3 kc następuje nie wskutek samego zaistnienia sytuacji braku możliwości powołania organów uprawnionych do reprezentacji spółki, ale w razie orzeczenia przez sąd rejestrowy o rozwiązaniu spółki na wniosek kuratora. Teza taka, wypływająca z orzecznictwa Sądu Najwyższego nie powinna budzić najmniejszych wątpliwości wobec dodanego do kc ustawą z dnia 26 stycznia 2018 r. art. 421 § 2, jednoznacznie wskazującego na rozstrzygnięcie sądu rejestrowego o rozwiązaniu spółki. W niniejszej sprawie, tego rodzaju postanowienie sądu rejestrowego nie zapadło, względnie (o ile uznać samo kwestionowane postanowienie za orzeczenie rozwiązujące Spółkę) obarczone jest zasadniczymi wadami.

Gdyby wszakże nawet przyjąć, że referendarz sądowy jest - na gruncie art. 5091 § 2 kpc - uprawniony do orzeczenia o rozwiązaniu Spółki i taki charakter ma kwestionowane postanowienie z 4 lutego 2021 r., zapadło ono z obrazą art. 421 § 2 kc, który w sposób jednoznaczny wymaga wniosku kuratora dla rozwiązania spółki. W niniejszej sprawie tymczasem, jak wynika z kontestowanego postanowienia, zostało ono wydane "z urzędu", na co przywołana regulacja nie pozwala. Nie można też uznać tego, zawartego w rubrum postanowienia z 4 lutego 2021 r., stwierdzenia za li tylko omyłkę, skoro w sprawie rzeczywiście brak jest wniosku kuratora (za takowy nie sposób uznać "podsumowania" sprawozdania kuratora z czynności, które przywołano w uzasadnieniu postanowienia).

 


Data odpowiedzi:
2021-03-18
Opis odpowiedzi:
Stanowisko uwzględnione (postanowienie z 18 marca 2021 r., sygn. LU.VI NS-REJ.KRS/008193/21/766).
Sąd Rejonowy uchylił zaskarżone postanowienie oraz wpis dokonany na jego podstawie i umorzył postępowanie w sprawie. W ocenie Sądu kluczowa dla zapadłego rozstrzygnięcia była okoliczność, że w niniejszej sprawie brak jest orzeczenia o rozwiązaniu spółki. Z uwagi na ten brak postanowienie referendarza sądowego w przedmiocie wpisu do rejestru likwidacji spółki oraz wpis dokonany na tej podstawie, podlegały uchyleniu. Ponadto, w ocenie Sądu, decyzja referendarza sądowego o wszczęciu z urzędu postępowania w przedmiocie rozwiązania spółki była przedwczesna, gdyż istnieją jeszcze inne możliwości rozwiązania konfliktu wspólników, a nadto nie jest wykluczone rozwiązanie spółki w trybie procesowym. Dodatkowo Sąd zwrócił uwagę na fakt, że sprawa pośrednio dotyczy funkcjonowania mediów, a zatem wolności słowa - dobra chronionego konstytucyjnie, na którego straży stoją także sądy. Okoliczność ta powinna skłonić do szczególnej refleksji nie tylko referendarza sądowego orzekającego w sprawie, lecz również wyznaczonego przez niego kuratora. W ocenie Sądu działania kuratora, a następnie likwidatora spółki, wskazują na ryzyko niedostatecznego uwzględnienia interesu społecznego przejawiającego się w doniosłej roli, jaką dla lokalnej społeczności odgrywa spółka i wydawany przez nią dziennik.