Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Kasacja w sprawie rażącego i mającego istotny wpływ na treść wyroku naruszenia prawa materialnego z dnia 2021-04-06.

Adresat:
Sąd Najwyższy
Sygnatura:
BPK.511.31.2021
Data sprawy:
2021-04-06
Rodzaj sprawy:
kasacja karna (RKK)
Nazwa zepołu:
Biuro Pełnomocnika Terenowego w Katowicach
Wynik sprawy:
częściowo pozytywnie ze względu na częściowe uwzgl. wystąpienia RPO
Opis sprawy:

Kasacja w sprawie rażącego i mającego istotny wpływ na treść wyroku naruszenia prawa materialnego.

K. S. został uznany za winnego popełnienia wykroczeń z art. 54 k.w. w zw. z art. 46a i art. 46b ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi w zw. z § 27 ust.1 pkt 2a rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 października 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii.

Rzecznik Praw Obywatelskich wskazał, iż zachowanie obwinionego, polegające na niezastosowaniu się do obowiązku zakrywania ust i nosa w dniu 25 października 2020 r., nie wypełniło znamion wykroczenia z art. 54 k.w., jak i żadnego innego czynu zabronionego. Nakładanie ograniczeń w zakresie podstawowych wolności i praw człowieka i obywatela musi odbywać się na podstawie prawidłowo stanowionego prawa, w szczególności zgodnie z podstawowymi zasadami wyrażonymi w Konstytucji, a zatem wprowadzenie nakazów i zakazów dotyczących podstawowych praw i wolności obywatelskich może nastąpić tylko w przypadku wprowadzenia jednego z trzech stanów nadzwyczajnych, co dotychczas nie miało miejsca. W tej sytuacji, zakazy i nakazy wyrażone w treści ww. rozporządzenia Rady Ministrów uznać należy za niekonstytucyjne, a co za tym idzie - za wprowadzone z naruszeniem prawa. W związku z tym, nie mogą one stanowić prawidłowo ustanowionych obowiązków i w konsekwencji nie mogą uzasadniać ukarania za niestosowanie się do tych obowiązków.

Mając powyższe na uwadze Rzecznik podkreślił, że wskazane w zarzucie kasacyjnym w punkcie pierwszym rażące naruszenie prawa, miało istotny wpływ na treść zaskarżonego wyroku nakazowego. Uzasadniony jest zatem wniosek o uchylenie wyroku w całości w zakresie ukarania za czyny z art. 54 k.w. i uniewinnienie K. S. od popełnienia przypisanego mu wykroczenia.

 


Data odpowiedzi:
2022-02-16
Opis odpowiedzi:
Kasacja częściowo uwzględniona (wyrok z 16 lutego 2022 r., sygn. akt IV KK 168/21).
Sąd Najwyższy orzekł, iż rację ma Rzecznik Praw Obywatelskich podnosząc naruszenia związane z ukaraniem K. Sz. za czyny z pkt. I i II. Z opisanych w kasacji powodów doszło bowiem do rażącego naruszenia powołanych w niej przepisów prawa materialnego, co miało istotny wpływ na treść zaskarżonego wyroku. Naruszenia te są bowiem tej rangi, że skutkowały ukaraniem obwinionego, podczas gdy nie mógł on ponieść odpowiedzialności za czyny polegające na niezastosowaniu się do obowiązku zakrycia ust i nosa przy pomocy odzieży lub jej części, maski, maseczki, przyłbicy w miejscu ogólnodostępnym w dniu 20 października 2020 r. w T. G. Rację ma Rzecznik także w tej części kasacji, w której kwestionuje prawidłowość ukarania K. Sz. za czyn z pkt. IV, polegający na uczestnictwie w zgromadzeniu powyżej 5 osób, co miało wykraczać przeciwko wydanym z upoważnienia ustawy przepisom porządkowym o zachowaniu się w miejscach publicznych. W pozostałym zakresie, a więc co do czynu z pkt. III, wniesiona kasacja okazała się oczywiście bezzasadna, gdyż podniesiony w niej zarzut rażącego naruszenia art. 93 § 2 k.p.w. należało uznać za chybiony.