Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii w sprawie zjawiska luki płacowej.

Rzecznik Praw Obywatelskich szczególną uwagę poświęca kwestiom związanym z równym statusem kobiet i mężczyzn, w tym ze zjawiskiem tzw. luki płacowej. Z zadowoleniem przyjął więc stanowisko Rady Ministrów wobec projektu nowelizacji ustawy - Kodeks pracy, a także zadeklarowaną przez Radę Ministrów otwartość na podjęcie szerszej dyskusji na temat istniejącej w Polsce luki płacowej oraz działań, których podjęcie mogłoby ograniczyć lub wyeliminować to zjawisko.

Rzecznik przypomniał o niezmiennej rekomendacji wprowadzenia rozwiązań ustawowych przyznających pracownikom prawo do informacji o płacach i nakładających obowiązek sprawozdawczy po stronie pracodawców. Zakres i kierunek tej rekomendacji odzwierciedla dobre praktyki zwalczania zjawiska luki płacowej stosowane w innych państwach europejskich, które wymagają, aby pracodawca prowadził systematyczny audyt płac z uwzględnieniem płci i okresowo informował pracowników o dostrzeżonych różnicach. Dodatkowo, niektóre z państw zdecydowały się wprowadzić rozwiązania, które zobowiązują pracodawcę - w razie stwierdzenia nieprawidłowości - do sporządzenia planu naprawy sytuacji i procedury monitorowania tego zjawiska.

Rzecznik podkreślił, że pomimo wskazanych działań, w Polsce luka płacowa wynosi 8,5% i choć jest niższa niż średnia unijna, to jednak na przestrzeni dziesięciu lat wzrosła prawie dwukrotnie. Ponadto trzeba mieć na względzie, iż wielkość luki płacowej związana jest ze zjawiskiem poziomej i pionowej segregacji rynku pracy, co powoduje, że jej wysokość w Polsce różnić się będzie między innymi w zależności od sektora gospodarki.

Rzecznik z aprobatą odniósł się do propozycji dyrektywy w sprawie jawności wynagrodzeń złożonej przez Komisję Europejską. Wynikające z niej prawo pracownika do informacji oraz obowiązek sprawozdawczy pracodawcy pozwolą wyeliminować jedną z głównych przyczyn nieskuteczności normatywnego zakazu dyskryminacji płacowej ze względu na płeć.

Ponadto, Rzecznik zwrócił uwagę, że dyskryminacja płacowa kobiet wynika również z czynników pozaprawnych. W związku z tym wyeliminowanie tej istotnej przeszkody i jednocześnie przejawu nierówności płci wymaga podjęcia także innych niż prawne działań. Szczególne znaczenie ma zdaniem Rzecznika edukacja równościowa.

Rzecznik zwrócił się więc do Ministra z prośbą o poinformowanie o obecnie prowadzonych lub planowanych działaniach na rzecz przestrzegania zasady równego traktowania w zatrudnieniu, w szczególności w zakresie niwelowania różnic w średnich wynagrodzeniach przyznawanych kobietom i mężczyznom w Polsce.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rozwoju, Pracy i Technologii w piśmie z 13 maja 2021 r. wyjaśniła, że przepisy Kodeksu pracy zawierają przepisy gwarantujące równe traktowanie kobiet i mężczyzn w zatrudnieniu oraz zakaz dyskryminacji (m.in. ze względu na płeć), jak również odpowiednie mechanizmy dochodzenia roszczeń w przypadku naruszenia tych przepisów. Natomiast w związku z toczącymi się obecnie na forum unijnym pracami nad projektem dyrektywy w sprawie wzmocnienia stosowania zasady równości wynagrodzeń dla kobiet i mężczyzn za taką samą pracę lub pracę o takiej samej wartości za pośrednictwem mechanizmów przejrzystości wynagrodzeń oraz mechanizmów egzekwowania, podejmowanie prac nowelizujących przepisy we wskazanym obszarze jest obecnie przedwczesne.