Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Kasacja w sprawie rażącego i mającego istotny wpływ na treść wyroku naruszenia prawa materialnego poprzez niewłaściwe jego zastosowanie w sytuacji gdy czyn nie wyczerpywał znamion tego wykroczenia z dnia 2021-05-07.

Adresat:
Sąd Najwyższy
Sygnatura:
II.511.242.2021
Data sprawy:
2021-05-07
Rodzaj sprawy:
kasacja karna (RKK)
Nazwa zepołu:
Zespół Prawa Karnego
Wynik sprawy:
pozytywnie ze względu na uwzględnienie wystąpienia RPO
Opis sprawy:

Kasacja w sprawie rażącego i mającego istotny wpływ na treść wyroku naruszenia prawa materialnego poprzez niewłaściwe jego zastosowanie w sytuacji gdy czyn nie wyczerpywał znamion tego wykroczenia.

A.K. został obwiniony o to, że w dniu 10 października 2020 roku w R. na chodniku nie stosował się do obowiązku zakrywania ust i nosa w miejscu ogólnodostępnym, tj. o wykroczenie z art. 54 k.w. w zw. z § 27 pkt 2 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 października 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii. Sąd Rejonowy w R. wyrokiem nakazowym z dnia 4 grudnia 2020 r. uznał A.K. za winnego popełnienia zarzucanego mu wykroczenia i wymierzył mu karę nagany.

W opinii Rzecznika Praw Obywatelskich przepisy porządkowe, o których mowa w art. 54 k.w., mają na celu ochronę porządku i spokoju publicznego, tym samym w polu penalizacji tego przepisu nie mieszczą się regulacje odnoszące się do innych sfer życia, np. do ochrony zdrowia publicznego. Z kolei ww. rozporządzenie Rady Ministrów nie odsyłało w swej treści do konkretnego przepisu kodeksu wykroczeń i nie określało wobec sprawcy prawnomaterialnych konsekwencji naruszenia przez niego zawartych w nim przepisów. Przepis § 5 stanowił jedynie, że zakazuje się przemieszczania się osób - poza wyjątkami określonymi w ust. 1-4. Mając na uwadze powyższe, wykluczone jest pociągnięcie do odpowiedzialności na podstawie art. 54 k.w. osób, które naruszyły zakaz przemieszczania się wspomniany we wskazanym Rozporządzeniu.

 


Data odpowiedzi:
2021-06-09
Opis odpowiedzi:
Kasacja uwzględniona (wyrok z 9 czerwca 2021 r., sygn. akt II KK 220/21).
Sąd Najwyższy orzekł, iż wprowadzenie na mocy rozporządzenia z dnia 9 października 2020 r., w brzmieniu obowiązującym w chwili czynu, powszechnego nakazu zakrywania ust i nosa w określonych miejscach nastąpiło z przekroczeniem granic upoważnienia ustawowego. Mając na względzie datę czynu, tj. 10 października 2020 r. należy wskazać, że miał on miejsce jeszcze przed zmianą ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, wprowadzającą podstawę ustawową dla obowiązku zasłaniania ust i nosa o charakterze powszechnym. Wobec tego, nawet przy założeniu, że § 27 ust. 1 pkt 2a rozporządzenia z dnia 9 października 2020 r. ma charakter porządkowy (którego to poglądu Sąd Najwyższy nie podziela), i tak obwiniony nie mógł być adresatem tego przepisu. Analiza akt sprawy prowadzi bowiem do wniosku, że w żaden sposób nie wykazano, by obwiniony był osobą chorą lub podejrzewaną o zachorowanie. Tym samym także z tego powodu nie mógł popełnić wykroczenia z art. 54 k.w. Podsumowując, A. K. - swoim zachowaniem w dniu 10 października 2020 r. - nie wypełnił znamion przypisanego mu wykroczenia. Mając powyższe na uwadze, Sąd Najwyższy uwzględnił kasację jako oczywiście zasadną.