Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Kasacja w sprawie rażącego i mającego istotny wpływ treść wyroku naruszenia prawa materialnego, poprzez niewłaściwe jego zastosowanie w sytuacji, gdy czyn przypisany obwinionej nie wyczerpywał znamion tego wykroczenia z dnia 2021-05-14.

Adresat:
Sąd Najwyższy
Sygnatura:
II.511.340.2021
Data sprawy:
2021-05-14
Rodzaj sprawy:
kasacja karna (RKK)
Nazwa zepołu:
Zespół Prawa Karnego
Wynik sprawy:
pozytywnie ze względu na uwzględnienie wystąpienia RPO
Opis sprawy:

Kasacja w sprawie rażącego i mającego istotny wpływ treść wyroku naruszenia prawa materialnego, poprzez niewłaściwe jego zastosowanie w sytuacji, gdy czyn przypisany obwinionej nie wyczerpywał znamion tego wykroczenia.

A. N. została obwiniona o to, że: w dniu 18 kwietnia 2020 r. w msc. G. nie stosowała się do zakazu przemieszczania się na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej osób przebywających na tym obszarze w związku z ogłoszonym stanem epidemii w ten sposób, że bez uzasadnienia opuściła miejsce zamieszkania w innym celu niż zaspakajanie niezbędnych potrzeb związanych z bieżącymi sprawami życia codziennego i przebywała wspólnie z P. T., tj. o popełnienie wykroczenia z art. 54 k.w. w związku z § 5 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31 marca 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii; w dniu 18 kwietnia 2020 r. w msc. G. nie stosowała się do obowiązku zakrywania ust i nosa przy pomocy odzieży lub jej części, maski, maseczki lub kasku ochronnego, tj. o popełnienie wykroczenia z art. 54 k.w. w związku z § 18 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 kwietnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii; i za to wyrokiem nakazowym Sądu Rejonowego w R. z dnia 3 lipca 2020 r., została uznana winną popełnienia zarzucanych jej wykroczeń i ukarana, na podstawie art. 54 k.w. w zw. z art. 9 § 2 k.w., karą łączną 500 złotych grzywny.

Rzecznik Praw Obywatelskich wskazał, że wykluczone jest pociągnięcie do odpowiedzialności, na podstawie art. 54 k.w. osób, które naruszały m.in. zakaz przemieszczania się wskazany we wspomnianym Rozporządzeniu. Nadto sądy, stosując przepis art. 54 k.w., powinny zawsze badać, czy organ stanowiący przepisy porządkowe działał na podstawie ustawy i w granicach upoważnień ustawowych, a także czy przepisy porządkowe, do których odsyła analizowany przepis, są zgodne z Konstytucją, a w szczególności, czy zostały ustanowione zgodnie z konstytucyjnymi zasadami stanowienia aktów podustawowych.

Rzecznik podkreślił także, że prawo do przemieszczania się, jako element wolności człowieka oraz prawa poruszania się, jest chronione przez art. 31 ust. 1 i art. 52 ust. 1 Konstytucji. Z art. 31 ust. 3 Konstytucji wynika, że ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób.

 


Data odpowiedzi:
2021-06-11
Opis odpowiedzi:
Kasacja uwzględniona (wyrok z 11 czerwca 2021 r., sygn. akt II KK 226/21).
Sąd Najwyższy orzekł, że w realiach niniejszej sprawy brak było podstaw do przypisania obwinionej odpowiedzialności z art. 54 k.w., gdyż nie popełniła przypisanych jej wykroczeń. W efekcie zaszła konieczność uchylenia zaskarżonego wyroku nakazowego Sądu Rejonowego w R. oraz uniewinnienia A. N. od przypisanych jej czynów. Konsekwencją tego rozstrzygnięcia jest decyzja o obciążeniu Skarbu Państwa kosztami postępowania w sprawie.