Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Kasacja w sprawie rażącego i mającego istotny wpływ na treść wyroku naruszenia prawa materialnego, poprzez jego niewłaściwe zastosowanie w sytuacji, gdy czyn przypisany obwinionemu nie wyczerpywał znamion tego wykroczenia z dnia 2021-06-02.

Adresat:
Sąd Najwyższy
Sygnatura:
II.511.339.2021
Data sprawy:
2021-06-02
Rodzaj sprawy:
kasacja karna (RKK)
Nazwa zepołu:
Zespół Prawa Karnego
Wynik sprawy:
pozytywnie ze względu na uwzględnienie wystąpienia RPO
Opis sprawy:

Kasacja w sprawie rażącego i mającego istotny wpływ na treść wyroku naruszenia prawa materialnego, poprzez jego niewłaściwe zastosowanie w sytuacji, gdy czyn przypisany obwinionemu nie wyczerpywał znamion tego wykroczenia.

P. Z. został obwiniony o to, że w dniu 5 kwietnia 2020 r. w R. wykroczył przeciwko wydanym z upoważnienia ustawy przepisom porządkowym o zachowaniu się w miejscach publicznych, tj. zakazowi na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej w okresie od dnia 1 kwietnia 2020 r. do dnia 11 kwietnia 2020 r. przemieszczania się na tym obszarze, tj. o wykroczenie z art. 54 k.w. w zw. z § 5 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31 marca 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii. Sąd Rejonowy w R. wyrokiem nakazowym z dnia 16 lipca 2020 r., uznał obwinionego P. Z. za winnego popełnienia zarzucanego mu wykroczenia i za to, na podstawie art. 54 k.w., wymierzył mu karę grzywny.

Rzecznik Praw Obywatelskich wskazał, że wprowadzenie generalnego zakazu przemieszczania się jest daleko bardziej idącym uregulowaniem niż (wynikający z ustawowego upoważnienia) nakaz określonego sposobu przemieszczania się. Zakaz uregulowany w ww. rozporządzeniu jest zatem znacznie szerszy niż delegacja ustawowa, która mu na to zezwala. Nie może zatem odpowiadać za popełnienie wykroczenia z art. 54 k.w. osoba, która naruszyła zakaz przemieszczania się wprowadzony w § 5 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31 marca 2020 r. Przedmiotem bowiem ochrony art. 54 k.w. jest porządek i spokój w miejscach publicznych oraz zasady zachowania się tam zawarte w przepisach wydanych z upoważnienia ustawowego. Natomiast wydając w § 5 rozporządzenia generalny zakaz przemieszczania przekroczono delegację ustawową, na podstawie której to rozporządzenie zostało wydane.

 


Data odpowiedzi:
2021-07-14
Opis odpowiedzi:
Kasacja uwzględniona (wyrok z 14 lipca 2021 r., sygn. akt II KK 274/21).
W ocenie Sądu Najwyższego ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi nie zawiera unormowań określających możliwość i warunki ograniczenia konstytucyjnej wolności poruszania się po terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zatem akty prawne rangi niższej niż ustawa nie mogą limitować wolności przemieszczania się, którą gwarantuje art. 52 ust. 1 Konstytucji. Jest zatem oczywiste, że rozporządzenie Rady Ministrów w zakresie, w jakim ograniczało wolność przemieszczania się obywateli na terenie całego kraju (§ 5), naruszało regulację art. 52 ust. 1 w zw. z art. 31 ust. 1 i 3 Konstytucji, co oznacza, iż nie mogło ono tworzyć podstawy prawnej do wypełnienia blankietu normy sankcjonowanej art. 54 k.w. i prowadzić do ukarania na podstawie tego przepisu. W związku z powyższym Sąd Najwyższy uchylił zaskarżony wyrok i uniewinnił P.Z. od zarzucanego mu czynu.