Wystąpienie do Przewodniczącego Komisji Ustawodawczej Senatu RP w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego z dnia 2021-06-09.
Wystąpienie do Przewodniczącego Komisji Ustawodawczej Senatu RP w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego.
Rzecznik Praw Obywatelskich wskazał, że przedstawiony projekt art. 374 § 1b k.p.k.1 w brzmieniu „§ 1b. W wypadku wniosku prokuratora o umorzenie postępowania z powodu niepoczytalności sprawcy i o zastosowanie środków zabezpieczających obecność podejrzanego na rozprawie podczas czynności, o których mowa w art. 385 i art. 386, jest obowiązkowa; podejrzany nie bierze udziału w rozprawie, jeżeli z opinii biegłych wynika, że byłoby to niewskazane, chyba że sąd uzna jego udział za konieczny.”, odpowiada treści wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 19 sierpnia 2020 r. (sygn. akt K 46/15), w którym Trybunał orzekł, że art. 374 § 1 zd. 1 w związku z art. 380 w związku z art. 354 pkt 2 k.p.k. – w zakresie, w jakim nie przewiduje obowiązkowej obecności podejrzanego, o którym mowa w art. 380 tej ustawy, na rozprawie w sprawie wniosku prokuratora o umorzenie postępowania z powodu niepoczytalności sprawcy i o zastosowanie środków zabezpieczających, jest niezgodny z art. 45 ust. 1 w związku z art. 41 ust. 1 Konstytucji.
Projekt ten jest równocześnie językowo zbieżny z art. 354 pkt 2 k.p.k., który normuję tę samą materię, ale w stosunku do udziału podejrzanego w posiedzeniu. Jako taki, projekt ten zasługuje na aprobatę.
Jednocześnie, dostrzegając pewne dodatkowe problemy związane z udziałem w rozprawie osoby, wobec której mogą zostać orzeczone środki zabezpieczające, RPO poddał pod rozwagę senackiej komisji rozszerzenie omawianego projektu o kolejne zmiany legislacyjne.
Z uwagi na potrzebę realizacji prawa osoby niepoczytalnej do obecności na rozprawie, Rzecznik proponuje rozszerzyć inicjatywę ustawodawczą także o zmianę w art. 350 § 3 k.p.k., która nada rzeczonemu unormowaniu następujące brzmienie: „§ 3. Co do oskarżonego pozbawionego wolności należy wydać zarządzenie o doprowadzeniu go na rozprawę w celu udziału w czynnościach, o których mowa w art. 374 § 1a i 1b, a także jeśli złożył on wniosek, o którym mowa w art. 353 § 3, albo gdy jego obecność na rozprawie została uznana za obowiązkową”.
Zdaniem RPO należy również rozważyć rozszerzenie inicjatywy ustawodawczej poprzez ujęcie dotychczasowej treści art. 354 k.p.k. w § 1 oraz dodanie do rzeczonego unormowania § 2 o treści: „§ 2. Co do podejrzanego pozbawionego wolności, którego udział w posiedzeniu, o którym mowa w § 1 pkt 2, jest obowiązkowy, należy wydać zarządzenie o doprowadzeniu go na to posiedzenie”. Propozycja ta stanowi konsekwencję propozycji zmiany art. 350 § 3 k.p.k.
Powyższe sugestie mają na celu zrównanie sytuacji procesowej niepoczytalnych sprawców czynów zabronionych, wobec których sąd proceduje na posiedzeniu, z sytuacją procesową tych, wobec których sąd proceduje na rozprawie oraz sytuacji procesowej tych, wobec których prokurator złożył wniosek z art. 324 § 1 i 2 k.p.k. z sytuacją procesową tych, wobec których prokurator złożył akt oskarżenia.