Skarga nadzwyczajna od postanowienia Sądu Okręgowego w sprawie o dział spadku i zniesienie współwłasności w całości z dnia 2021-06-29.
Skarga nadzwyczajna od postanowienia Sądu Okręgowego w sprawie o dział spadku i zniesienie współwłasności w całości.
Rzecznik Praw Obywatelskich wniósł skargę nadzwyczajną zaskarżając postanowienie Sądu Okręgowego w P. z dnia 22 marca 2018 r. w sprawie o dział spadku i zniesienie współwłasności w całości.
Na podstawie art. 89 § 1 pkt 2) ustawy o SN zaskarżonemu orzeczeniu Rzecznik zarzucił rażące naruszenie prawa procesowego - tj. art. 506 Kodeksu postępowania cywilnego (dalej: kpc) oraz art. 321 § 1 w zw. z art. 13 § 2 kpc poprzez ich niezastosowanie i rozstrzygnięcie co do przedmiotu, który nie był objęty żądaniem wniosku, a mianowicie w przedmiocie podziału majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej byłych małżonków H. i W. S.
Niezależnie od powyższego - stosownie do treści art. 89 § 1 pkt 1) ustawy o SN - zaskarżonemu orzeczeniu RPO zarzucił naruszenie konstytucyjnej zasady zaufania do państwa i prawa, wywodzonej z art. 2 Konstytucji, a także zasady sprawiedliwości proceduralnej, wywodzonej zarówno z powołanego art. 2 Konstytucji, jak i będącej komponentem prawa do sądu, gwarantowanego przez art. 45 ust. 1 Konstytucji, z uwagi na niepewność uczestników co do przedmiotu postępowania i w konsekwencji stworzenie pułapki proceduralnej, która uniemożliwiła uczestnikom zgłoszenie wniosków procesowych na właściwym etapie postępowania, a zarazem naruszenie konstytucyjnego prawa do sądowej ochrony praw majątkowych, gwarantowanego przez art. 64 ust. 1 i 2 Konstytucji, gdyż pułapka proceduralna, doświadczona przez uczestników, pozbawiła ich prawa do zgłoszenia wniosków określonych w art. 43 § 2 i 3 oraz art. 45 § 1 i 3 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, co spowodowało prekluzję wynikających z nich roszczeń.
Mając na uwadze powyższe, w oparciu o dyspozycję art. 91 § 1 w zw. z art. 115 § 2 ustawy o SN Rzecznik wniósł o uwzględnienie przez Sąd Najwyższy niniejszej skargi nadzwyczajnej oraz o uchylenie zarówno postanowienia Sądu Okręgowego w P. z dnia 22 marca 2018 r., jak i postanowienia Sądu Rejonowego w P. z dnia 6 listopada 2017 r., w całości i przekazanie Sądowi Rejonowemu w P. sprawy do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy oddalił skargę nadzwyczajną. SN nie zgodził się ze stanowiskiem skarżącego, że postępowanie o podział majątku wspólnego byłych małżonków H. S. i W. S. zostało przeprowadzone z urzędu tj. z naruszeniem art. 506 k.p.c. Sąd zacytował fragment wniosku inicjującego postępowanie i wskazał, iż można interpretować go jako wniosek o podział majątku wspólnego H. S. i W. S. - w szczególności biorąc pod uwagę, że w praktyce podział majątku wspólnego z zasady realizowany jest poprzez zniesienie współwłasności, zwłaszcza wtedy, gdy składnikiem majątku wspólnego jest nieruchomość. Jednocześnie Sąd wskazał, że nie ulega wątpliwości, iż wniosek o podział majątku wspólnego mogą zgłosić następcy prawni każdego z małżonków - wnioskodawca M. S. posiadał zatem legitymację do wystąpienia z takim żądaniem. Szczególnego podkreślenia wymaga jednak okoliczność, że przeprowadzenie działu spadku nie jest w ogóle możliwe bez jednoczesnego - bądź uprzednio przeprowadzonego - postępowania o podział majątku wspólnego małżonków. Sąd Najwyższy stwierdził, że wola uczestników postępowania, w tym wnioskodawcy, została zdekodowana w sposób prawidłowy i zgodny z ich interesem. W konsekwencji za bezzasadny uznał zarzut rażącego naruszenia prawa procesowego, sformułowany w oparciu o at. 89 § 1 pkt 2 ustawy o Sądzie Najwyższym. SN nie znalazł także podstaw do stwierdzenia, że zaskarżone skargą nadzwyczajną orzeczenie narusza zasady lub wolności i prawa człowieka i obywatela określone w Konstytucji. Brak jest bowiem podstaw do stwierdzenia, że uczestnicy nie wiedzieli, jaki jest przedmiot toczącego się postępowania.