Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Kasacja w sprawie rażącego i mającego istotny wpływ na treść wyroku naruszenia prawa materialnego, poprzez niewłaściwe jego zastosowanie w sytuacji, gdy czyn przypisany nie wyczerpywał znamion tego wykroczenia z dnia 2021-07-02.

Adresat:
Sąd Najwyższy
Sygnatura:
II.511.434.2021
Data sprawy:
2021-07-02
Rodzaj sprawy:
kasacja karna (RKK)
Nazwa zepołu:
Zespół Prawa Karnego
Wynik sprawy:
pozytywnie ze względu na uwzględnienie wystąpienia RPO
Opis sprawy:

Kasacja w sprawie rażącego i mającego istotny wpływ na treść wyroku naruszenia prawa materialnego, poprzez niewłaściwe jego zastosowanie w sytuacji, gdy czyn przypisany nie wyczerpywał znamion tego wykroczenia.

P. S. został obwiniony o to, że w dniu 1 kwietnia 2020 r. w R. wykroczył przeciwko wydanym z upoważnienia ustawy przepisom porządkowym o zachowaniu w miejscach publicznych, tj. zakazowi na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej w okresie od dnia 1 kwietnia 2020 r. do dnia 11 kwietnia 2020 r. przemieszczania się na tym obszarze, to jest o wykroczenie z art. 54 k.w. w związku z § 5 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31 marca 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii oraz o czyn z art. 141 k.w., polegający na używaniu - w tym samym miejscu i czasie słów nieprzyzwoitych. Sąd Rejonowy w R. wyrokiem nakazowym z dnia 3 lipca 2020 r. uznał P. S. za winnego popełnienia zarzucanych mu wykroczeń i za to, na podstawie art. 141 k.w. w zw. z art. 9 § 2 k.w., wymierzył mu karę 300 złotych grzywny.

Rzecznik Praw Obywatelskich wskazał, że zachowanie obwinionego, polegające na niezastosowaniu się do zakazu przemieszcza się w dniu 1 kwietnia 2020 r., nie wypełniło znamion wykroczenia z art. 54 k.w., jak i żadnego innego czynu zabronionego. Odnosząc się natomiast do przypisanego obwinionemu wyrokiem nakazowym Sądu Rejonowego w R. czynu z art. 141 k.w., zdaniem Rzecznika, Sąd orzekający rażąco naruszył art. 93 § 2 k.p.w. Otóż zgodnie ze wskazanym wyżej przepisem, orzekanie w postępowaniu nakazowym może nastąpić, jeżeli okoliczności czynu i wina obwinionego nie budzą wątpliwości. Tak więc rozstrzyganie na posiedzeniu, bez udziału stron, możliwe jest tylko wtedy, gdy ów brak wątpliwości ma oparcie w załączonym do wniosku o ukaranie, a uznanym przez Sąd za ujawniony, materiale dowodowym. Tymczasem w ocenie Rzecznika, okoliczności niniejszej sprawy winny skutkować skierowaniem sprawy na rozprawę, przeprowadzeniem postępowania dowodowego i wyjaśnieniem wszystkich istotnych dla merytorycznego rozstrzygnięcia okoliczności. W tym stanie rzeczy w żadnej mierze, w świetle dowodów wskazanych we wniosku o ukaranie, nie można było, bez bezpośredniego przeprowadzenia dowodów uznać, że okoliczności czynu i wina obwinionego nie budzą wątpliwości.

 


Data odpowiedzi:
2021-07-27
Opis odpowiedzi:
Kasacja uwzględniona (wyrok z 27 lipca 2021 r., sygn. akt II KK 331/21).
Sąd Najwyższy wskazał, iż wykluczone jest pociągnięcie do odpowiedzialności, na podstawie art. 54 k.w., osób, które naruszały zakaz przemieszczania na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej w okresie od dnia 1 kwietnia 2020 r. do dnia 11 kwietnia 2020 r. Konstatacja ta wynika z brzmienia przepisu art. 54 k.w., który ma charakter blankietowy, co oznacza, że nie określa w sposób wyczerpujący znamion czynu zabronionego, a dla jego rekonstrukcji odsyła do przepisów zamieszczonych w innym akcie normatywnym. Uznanie zatem P. S. za winnego przypisanego mu wykroczenia stanowiło rażące naruszenie prawa, mające istotny wpływ na treść zaskarżonego wyroku nakazowego, co w pełni uzasadniało wniosek sformułowany w pkt 1. kasacji. Z tych więc powodów Sąd Najwyższy uchylił zaskarżony wyrok w tej części i uniewinnił P. S. od popełnienia przypisanego mu czynu.