Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Kasacja w sprawie rażącego i mającego istotny wpływ na treść orzeczenia naruszenia prawa materialnego, poprzez jego niewłaściwe zastosowanie w sytuacji, gdy czyn przypisany ukaranemu nie wyczerpywał znamion tego wykroczenia z dnia 2021-07-06.

Adresat:
Sąd Najwyższy
Sygnatura:
II.511.464.2021
Data sprawy:
2021-07-06
Rodzaj sprawy:
kasacja karna (RKK)
Nazwa zepołu:
Zespół Prawa Karnego
Wynik sprawy:
pozytywnie ze względu na uwzględnienie wystąpienia RPO
Opis sprawy:

Kasacja w sprawie rażącego i mającego istotny wpływ na treść orzeczenia naruszenia prawa materialnego, poprzez jego niewłaściwe zastosowanie w sytuacji, gdy czyn przypisany ukaranemu nie wyczerpywał znamion tego wykroczenia.

R. S. został obwiniony o to, że: "W dniu 3 maja 2020 r., w G. naruszył przepisy prawa dotyczące nieprzestrzegania nakazów i zakazów przez chorego lub nosiciela choroby zakaźnej poprzez nieprzestrzeganie kwarantanny w związku z COVID-19", tj. o wykroczenie z art. 116 § 1 k.w. w zw. rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 19 kwietnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii. Za opisany wyżej czyn, zakwalifikowany z art. 116 § 1 k.w., wyrokiem Sądu Rejonowego w G. z dnia 8 października 2020 r. obwiniony został ukarany karą grzywny.

Rzecznik Praw Obywatelskich wskazał, że obowiązek odbycia kwarantanny przez osoby powracające do kraju z zagranicy został ustanowiony w drodze aktu podustawowego, co prowadzi do naruszenia art. 41 ust. 1 oraz art. 52 ust. 1 Konstytucji gwarantujących obywatelom wolność osobistą oraz wolność poruszania się po terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Ograniczenie tych wolności może bowiem nastąpić wyłącznie w ustawie. Skoro zatem obowiązek odbycia kwarantanny po przekroczeniu granicy państwowej, ustanowiony na mocy powołanego wyżej rozporządzenia Rady Ministrów, jest niezgodny z Konstytucją, to osoba, która nie zastosowała się do tego obowiązku, nie powinna być karana. Tylko obowiązki ustanowione w aktach normatywnych, które spełniają te standardy, powinny być wiążące dla obywateli w tym sensie, że w przypadku niewykonania takiego obowiązku organy państwa mają pełne prawo podjąć uzasadnione działania zmierzające do wyciągnięcia konsekwencji tego naruszenia, które doprowadzą do pogorszenia sytuacji prawnej obywateli. W przeciwnym razie, jakakolwiek sankcja zastosowana wobec obywatela, byłaby niesprawiedliwą reakcją państwa, którego organy same nie przestrzegały reguł prawnych w procesie tworzenia prawa.

 


Data odpowiedzi:
2021-08-26
Opis odpowiedzi:
Kasacja uwzględniona (wyrok z 26 sierpnia 2021 r., sygn. akt III KK 264/21).
Sąd Najwyższy wskazał, iż rację ma Rzecznik Praw Obywatelskich, że w sprawie niniejszej doszło do rażącego i mającego istotny wpływ na treść orzeczenia naruszenia prawa materialnego w postaci art. 116 § 1 k.w. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie - w sytuacji, gdy czyn przypisany ukaranemu nie wyczerpywał znamion tego wykroczenia. Ponadto, jak słusznie zwraca uwagę skarżący, przepis nakładający obowiązek poddania się kwarantannie narusza prawo do swobodnego poruszania się po terytorium RP, a tym samym ogranicza podstawowe prawa i wolności obywatelskie przewidziane w Konstytucji. Brak zachowania ustawowej formy dla ograniczeń wolności i praw zagwarantowanych w Konstytucji prowadzić musi do dyskwalifikacji danego unormowania, jako sprzecznego z art. 31 ust. 3 Konstytucji.