Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Kasacja w sprawie rażącego i mającego istotny wpływ na treść wyroku naruszenia prawa materialnego, poprzez skazanie oskarżonego za czyn określony w tym przepisie mimo, że brak było w jej działaniu znamion tego występku z dnia 2021-07-06.

Adresat:
Sąd Najwyższy
Sygnatura:
II.510.345.2021
Data sprawy:
2021-07-06
Rodzaj sprawy:
kasacja karna (RKK)
Nazwa zepołu:
Zespół Prawa Karnego
Wynik sprawy:
pozytywnie ze względu na uwzględnienie wystąpienia RPO
Opis sprawy:

Kasacja w sprawie rażącego i mającego istotny wpływ na treść wyroku naruszenia prawa materialnego, poprzez skazanie oskarżonego za czyn określony w tym przepisie mimo, że brak było w jej działaniu znamion tego występku.

Postanowieniem Sądu Okręgowego w K. z dnia 16 lutego 2021 r. odtworzono akta sprawy b. Sądu Wojewódzkiego w K. (w części dotyczącej oskarżonego W. K.). Z akt tych wynika, że wyrokiem tegoż Sądu z dnia 10 marca 1953 r., W. K. uznany został winnym tego, że wraz z innymi osobami, w okresie od września 1950 r. do października 1952 r. w D., gm. W., pow. S., systematycznie trzy razy w każdym miesiącu brał udział wspólnie z innymi w zebraniach nielegalnych związku "Świadków Jehowy", którego cel miał pozostać tajemnicą wobec władzy państwowej, to jest popełnienia czynu z art. 36 m.k.k. i za to, na podstawie tego przepisu, skazany na karę roku więzienia, którą na mocy art. 4 pkt 1 ust. 1 ustawy 22 listopada 1952 r. o amnestii darowano w całości. Wyrok ten w stosunku do oskarżonego W. K. nie został zaskarżony

Rzecznik Praw Obywatelskich wskazał, że w licznych orzeczeniach, które składają się już na ugruntowaną linię orzeczniczą, Sąd Najwyższy zajmował stanowisko, że nie jest możliwe odnoszenie pojęcia "związku" w rozumieniu prawa karnego materialnego do wspólnoty o charakterze religijnym, wyznaniowym - zbiorowiska ludzi, których łączy nie więź organizacyjna, ale religijna. W konsekwencji wspólnota wyznaniowa "Świadkowie Jehowy", jako oparta wyłącznie na więzach religijnych, nie może być w ogóle uznawana za "związek" w rozumieniu prawa karnego.

W ocenie Rzecznika fakt przypisania oskarżonemu w prawomocnym wyroku Sądu popełnienia czynu z art. 36 m.k.k., stanowiącego w istocie realizację konstytucyjnego prawa do wykonywania praktyk religijnych, nie wyczerpywało znamion przestępstwa, a skazanie miało formę politycznej represji.

 


Data odpowiedzi:
2022-04-13
Opis odpowiedzi:
Kasacja uwzględniona (wyrok z 13 kwietnia 2022 r., sygn. akt IV KK 343/21).
Sąd Najwyższy w pełni podzielił stanowisko Rzecznika, że w niniejszej sprawie doszło do rażącej obrazy przepisu art. 36 dekretu z dnia 13 czerwca 1946 r. o przestępstwach szczególnie niebezpiecznych w okresie odbudowy państwa polskiego (dalej cyt. jako - tzw. mały kodeks karny). Zachowanie przypisane skazanemu, a polegające na tym, że cyt.: „wraz z innymi osobami, w okresie od września 1950 r. do października 1952 r. w D., gm. W., pow. S., systematycznie trzy razy w każdym miesiącu brał udział wspólnie z innymi w zebraniach nielegalnych związku „Świadków Jehowy”, którego cel miał pozostać tajemnicą wobec władzy państwowej” nie wyczerpuje bowiem znamion przestępstwa stypizowanego w art. 36 tzw. małego kodeksu karnego, tj. brania udziału w związku, którego istnienie, ustrój albo cel ma pozostać tajemnicą wobec władzy państwowej.