Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Kasacja w sprawie rażącego i mającego istotny wpływ na treść orzeczenia naruszenia prawa materialnego, poprzez jego niewłaściwe zastosowanie w sytuacji, gdy czyn przypisany ukaranemu nie wyczerpywał znamion tego wykroczenia z dnia 2021-07-06.

Adresat:
Sąd Najwyższy
Sygnatura:
II.511.471.2021
Data sprawy:
2021-07-06
Rodzaj sprawy:
kasacja karna (RKK)
Nazwa zepołu:
Zespół Prawa Karnego
Wynik sprawy:
pozytywnie ze względu na uwzględnienie wystąpienia RPO
Opis sprawy:

Kasacja w sprawie rażącego i mającego istotny wpływ na treść orzeczenia naruszenia prawa materialnego, poprzez jego niewłaściwe zastosowanie w sytuacji, gdy czyn przypisany ukaranemu nie wyczerpywał znamion tego wykroczenia.

H. L. został między innymi obwiniony o to, że w dniu 23 kwietnia 2020 r. w G. naruszył przepisy prawa, dotyczące nieprzestrzegania nakazów i zakazów przez chorego lub nosiciela choroby zakaźnej w związku z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 15 kwietnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii, tj. o wykroczenie z art. 116 § 1 k.w. w zw. z Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15 kwietnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii. Za tak opisany czyn, jako za wykroczenie z art. 116 § 1 k.w., wyrokiem Sądu Rejonowego w G. z dnia 7 grudnia 2020 r. obwiniony został ukarany karą 200 złotych grzywny.

Rzecznik Praw Obywatelskich zauważył, że Sąd Rejonowy uznał, że H. L. popełnił przypisane mu wykroczenie z art. 116 § 1 k.w., bez ustalenia w jakiej konkretnie postaci, to jest czy jako chory, czy nosiciel choroby zakaźnej i w jaki sposób. Dodatkowo wskazać należy, że jedyna informacja o powodzie objęcia go zakazami czy nakazami wskazanego Rozporządzenia zawarta jest w notatce urzędowej funkcjonariusza Policji, w której podano, że żona obwinionego wróciła z zagranicy i odbywa kwarantannę, co może sugerować trzecią z postaci sprawczych tego wykroczenia. Aktualnie, wyjaśnienie tych okoliczności nie jest już możliwe, bowiem wymagałoby to dokonywania nowych, dalszych ustaleń faktycznych, a byłyby to ustalenia na niekorzyść, co nie jest już z oczywistych względów dopuszczalne. Skoro więc nie wiadomo jako "kto" został ukarany H. L. i precyzyjnie "za co", to nie można uznać, że przypisany mu czyn wyczerpywał znamiona wskazanego przepisu art. 116 § 1 k.w., co w pełni uzasadnia twierdzenie o naruszeniu tego przepisu poprzez jego bezpodstawne zastosowanie i w konsekwencji wniosek o uniewinnienie obwinionego od jego popełnienia.

 


Data odpowiedzi:
2022-02-08
Opis odpowiedzi:
Kasacja uwzględniona (wyrok z 8 lutego 2022 r., sygn. akt III KK 263/21).
Sąd Najwyższy orzekł, iż kasacja Rzecznika Praw Obywatelskich jest oczywiście zasadna. W analizowanej sprawie przyjęty we wniosku o ukaranie, a następnie nieprawidłowo zaaprobowany przez Sąd Rejonowy opis czynu uniemożliwia dokładne stwierdzenie, w jaki sposób ukarany H. L. dopuścił się zarzucanego mu wykroczenia. Czy naruszył prawo będąc chorym lub nosicielem choroby zakaźnej (co w żaden sposób nie wynika ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego), czy też nie przestrzegał kwarantanny. Takie postąpienie Sądu procedującego w niniejszej sprawie naruszyło zasadę nullum crimen sine lege, z której wynika obowiązek dokładnego określenia znamion przypisanego typu wykroczenia oraz udowodnienia realizacji tych znamion.