Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Kasacja w sprawie rażącego i mającego istotny wpływ na treść wyroku naruszenia prawa materialnego, poprzez jego niewłaściwe zastosowanie w sytuacji, gdy czyn przypisany ukaranemu nie wyczerpywał znamion tego wykroczenia z dnia 2021-07-27.

Adresat:
Sąd Najwyższy
Sygnatura:
II.511.379.2021
Data sprawy:
2021-07-27
Rodzaj sprawy:
kasacja karna (RKK)
Nazwa zepołu:
Zespół Prawa Karnego
Wynik sprawy:
pozytywnie ze względu na uwzględnienie wystąpienia RPO
Opis sprawy:

Kasacja w sprawie rażącego i mającego istotny wpływ na treść wyroku naruszenia prawa materialnego, poprzez jego niewłaściwe zastosowanie w sytuacji, gdy czyn przypisany ukaranemu nie wyczerpywał znamion tego wykroczenia.

A.M. został obwiniony o to, że w dniu 14 października 2020 r. miejscowości M., wiedząc o tym, że po przekroczeniu granicy państwa jest poddany kwarantannie nie stosował się do nakazów i zakazów obowiązujących w czasie pandemii, tj. o wykroczenie z art. 116 § 1 ust. 1 pkt 3 k.w. w zw. z § 2 ust. 2 pkt 2 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 października 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii. Za opisany wyżej czyn, wyrokiem Sądu Rejonowego w M. z dnia 11 stycznia 2021 r., A.M. został uznany winnym i ukarany karą grzywny.

W przedmiotowej sprawie Sąd uznał, że A.M. popełnił przypisane mu wykroczenie z art. 116 § 1 pkt 3 k.w., ponieważ wiedział o tym, że po powrocie zza granicy jest poddany kwarantannie. W związku z tym, należy rozważyć, czy sam powrót do kraju zza granicy (i objęcie kwarantanną) jest równoznaczne z podejrzeniem o nosicielstwo w rozumieniu u.z.z.z.

W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich takie stwierdzenie nie jest uprawnione i stanowi niedopuszczalną wykładnię rozszerzającą zastosowanie art. 116 § 1 pkt 3 k.w. na osoby, wobec których nie tylko nie udowodniono, ale nawet nie uprawdopodobniono w żaden sposób, że miały styczność ze źródłem zakażenia. Samo przekroczenie przez obwinionego granicy państwowej i objęcie z tego powodu kwarantanną nie czyni z obwinionego osoby podejrzanej o nosicielstwo choroby zakaźnej, wobec której zastosowanie może mieć przepis art. 116 § 1 pkt 3 k.w.

Ponadto, w ocenie Rzecznika, przyjęcie w § 2 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia Rady Ministrów, że kryterium obowiązku poddania się kwarantannie jest okoliczność przekroczenia granicy państwowej, stanowi naruszenie przepisów u.z.z.z., a w rezultacie także art. 92 ust. 1 Konstytucji, gdyż rozporządzenie nie wykonuje ustawy, lecz ją uzupełnia, wprowadzając unormowania nieznane ustawie.

Rzecznik wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku Sądu Rejonowego w M. i uniewinnienie A.M. od popełnienia przypisanego mu wykroczenia.

 


Data odpowiedzi:
2022-06-03
Opis odpowiedzi:
Kasacja uwzględniona (wyrok z 3 czerwca 2022 r., sygn. akt II KK 364/21).
Sąd Najwyższy orzekł, iż kasacja wniesiona przez Rzecznika Praw Obywatelskich okazała się zasadna, co uzasadniało wydanie orzeczenia zgodnego z zawartym w niej wnioskiem. Skazując A. M. Sąd Rejonowy w M. bazował na przyjęciu swoistego rodzaju domniemania faktycznego, że niedopełnienie obowiązku przebywania w kwarantannie po przekroczeniu granicy państwowej jest tożsame ze zrealizowaniem jednego ze znamion wskazanych w przepisie art. 116 § 1 pkt 3 k.w., tj. istnienia po stronie obwinionego świadomości, że jest on nosicielem choroby określonej w pkt 1 tego przepisu lub jest podejrzanym o nosicielstwo tej choroby. Przyjęcie tego rodzaju domniemania nie znajduje jednak żadnego oparcia ani w tekście Kodeksu wykroczeń, ani też w tekście Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia czy Kodeksu postępowania karnego. W konsekwencji, należało uchylić zaskarżony wyrok i uniewinnić A. M. od zarzuconego mu wykroczenia.