Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie umożliwienia pracownikom Biura RPO wstępu na obszar objęty stanem wyjątkowym.

W związku z wprowadzonym rozporządzeniem Prezydenta RP z dnia 2 września 2021 r. stanem wyjątkowym na obszarze części województwa podlaskiego oraz części województwa lubelskiego, doprecyzowanym rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 2 września 2021 r. w sprawie ograniczeń wolności i praw w związku z wprowadzeniem stanu wyjątkowego, Rzecznik Praw Obywatelskich poinformował, że w okresie obowiązywania wskazanych rozporządzeń będzie korzystać w sposób nieprzerwany ze swoich kompetencji konstytucyjnych oraz ustawowych, określonych w szczególności w art. 13 ust. 1 ustawy o Rzeczniku Praw Obywatelskich (dalej jako: ustawa o RPO).

Rzecznik zaznaczył również, że zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o RPO, wykonuje on swoje zadania przy pomocy Biura Rzecznika Praw Obywatelskich. Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 2 ww. rozporządzenia Rady Ministrów zakaz przebywania na terenie objętym stanem wyjątkowym nie dotyczy osób, które "zapewniają obsługę urzędu administracji publicznej lub jednostki organizacyjnej, wykonujących na obszarze, na którym wprowadzono stan wyjątkowy, zadania o charakterze publicznym". Ponadto § 2 ust. 2 pkt 3 tego rozporządzenia wyłącza wskazane ograniczenie wobec "funkcjonariuszy i pracowników służb państwowych […] wykonujących zadania służbowe". Jednym z zadań publicznych Rzecznika Praw Obywatelskich - a w konsekwencji jednym z zadań służbowych Rzecznika oraz pracowników Biura RPO - jest badanie, nawet bez uprzedzenia, każdej sprawy na miejscu (art. 13 ust. 1 pkt 1 ustawy o RPO). Dlatego też, w ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich, wskazane wyżej odstępstwa od zakazu przebywania na obszarach objętych stanem wyjątkowym odnoszą się do Rzecznika Praw Obywatelskich i upoważnionych pracowników Biura RPO.

Mając to na względzie, Rzecznik zwrócił się do Ministra z prośbą o poinformowanie podległych MSWiA służb państwowych o nieprzerwanej realizacji kompetencji Rzecznika Praw Obywatelskich przez Rzecznika i Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich w czasie obowiązywaniu stanu wyjątkowego w Rzeczypospolitej Polskiej.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji w piśmie z 17 stycznia 2022 r. wskazał, że art. 8 ust. 1 ustawy o stanie wyjątkowym stanowi, że „W czasie stanu wyjątkowego organy władzy publicznej działają w dotychczasowych strukturach organizacyjnych państwa i w ramach przysługujących im kompetencji, z zastrzeżeniem przepisów niniejszej ustawy”. W tej sprawie istotne jest zatem brzmienie ww. przepisu w istocie szczególnego (także do przepisów stanowiących podstawę działania poszczególnych organów), a zwłaszcza pominięta w wystąpieniu Rzecznika jego końcowa część. Ustawa tymczasem przewiduje możliwość wprowadzenia ograniczeń w zakresie przebywania na obszarze objętym stanem wyjątkowym (art. 18 ust. 2 pkt 1). Ograniczenia te wprowadza się w drodze stosownego rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej (art. 3 ust. 1 ustawy), a następnie Rady Ministrów (art. 22 ust. 1 ustawy), które określa m.in. podmiotowy i przedmiotowy zakres wprowadzenia i stosowania ograniczeń. Zasadność przebywania, także przez przedstawicieli RPO, na obszarze objętym stanem wyjątkowym, stosownie do literalnych zapisów rozporządzenia, wymaga zatem adekwatnego wykazania związku z konkretną sprawą.