Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Wystąpienie do Ministra Zdrowia w sprawie braku finansowania telefonu zaufania dla dzieci i młodzieży z dnia 2021-09-20.

Adresat:
Minister Zdrowia
Sygnatura:
V.7016.81.2021
Data sprawy:
2021-09-20
Rodzaj sprawy:
wystąpienie o charakterze generalnym (WG)
Nazwa zepołu:
Zespół Prawa Administracyjnego i Gospodarczego
Wynik sprawy:
częściowo pozytywnie ze względu na częściowe uwzgl. wystąpienia RPO
Opis sprawy:

Wystąpienie do Ministra Zdrowia w sprawie braku finansowania telefonu zaufania dla dzieci i młodzieży.

W zainteresowaniu Rzecznika Praw Obywatelskich pozostaje sytuacja w ochronie zdrowia; w szczególności dotyczy to opieki zdrowotnej nad najmłodszymi pacjentami. Niepokój Rzecznika wzbudza fakt, że opieka psychiatryczna dzieci i młodzieży od lat jest niedoinwestowana i marginalizowana. Niestety, brak odpowiedniego wsparcia dla dzieci będących w sytuacji kryzysu psychicznego przyczynia się do tego, że Polska znajduje się w niechlubnej czołówce państw w zakresie liczby samobójstw wśród dzieci i młodzieży. Równie niepokojący, co wzrost samej liczny prób samobójczych, jest trend obniżania się granicy wieku sprawców dokonanych prób samobójczych. Bardzo trudną sytuację w tym obszarze dodatkowo pogorszył stan pandemii COVID-19 i związana z tym izolacja młodych ludzi, nauka zdalna, ograniczenie kontaktów z rówieśnikami, a także obawy o zdrowie swoje i bliskich, czy też żałoba po ich stracie.

Oprócz prób samobójczych odnotowano również wzrost liczny samookaleczeń, zaburzeń lękowych oraz depresji. Niewątpliwie, w tym trudnym okresie, dużym wsparciem dla młodych ludzi jest telefon zaufania prowadzony od lat przez Fundację Dajemy Dzieciom Siłę. Przez te wszystkie lata numer telefonu 116 111 został rozpropagowany i upowszechnił się w świadomości młodych ludzi. Obecnie jest on rozpoznawalny i nawet osoba w stanie silnego stresu czy gwałtownego pogorszenia się stanu zdrowia psychicznego, wie gdzie może szukać pomocy. Należy też zaznaczyć, że ta forma wsparcia jest łatwo dostępna dla osoby w kryzysie, gdyż nie wymaga wcześniejszego umówienia się, oczekiwania na wyznaczony termin oraz zapewnia anonimowość, co szczególnie jest istotne w mniejszych miejscowościach, gdzie wizyta w poradni nadal może prowadzić do stygmatyzacji. Dodatkowo, nie można też zapomnieć, że telefon 116 111 gwarantuje dyskrecję osobie dzwoniącej, bowiem połączenia z tym numerem nie są widoczne na rachunkach ani na billingach większości sieci telekomunikacyjnych.

W tych okolicznościach, RPO z dużym zaskoczeniem przyjął informację o decyzji Ministra Zdrowia o unieważnieniu konkursu na wybór realizatorów zadania pn. Centra Wsparcia dla dzieci i młodzieży oraz dla osób dorosłych w kryzysie psychicznym w 2021 r., mimo iż Komisja Konkursowa przyznała ofercie Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę łącznie aż 22,5 punktów, czyli prawie maksymalną liczbę punktów.

Wobec powyższego, Rzecznik zwrócił się do Ministra z prośbą o wyjaśnienie okoliczności, które doprowadziły do unieważnienia konkursu oraz o poinformowanie, w jaki sposób resort zamierza wesprzeć osoby w kryzysie choroby psychicznej i depresji.

 
Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:


Data odpowiedzi:
2021-10-27
Opis odpowiedzi:
Sekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia w piśmie z 27 października 2021 r. poinformował, iż trwają prace nad zapewnieniem ciągłości udzielanego wsparcia dla dzieci i młodzieży. W chwili obecnej dostępny jest telefon zaufania finansowany przez Ministerstwo Edukacji i Nauki (tel. 800-900-605), a także całodobowy dziecięcy telefon zaufania u Rzecznika Praw Dziecka (tel. 800-12- 12-12). Oprócz powyższego dzieci i młodzież mają możliwość korzystania ze świadczeń psychologicznych, psychoterapeutycznych i środowiskowych bez skierowania (zarówno w ramach teleporady jak i w ramach wizyty w poradni). Dzięki wprowadzanej reformie systemu opieki psychiatrycznej dla dzieci i młodzieży w Polsce budowana jest obecnie sieć ośrodków środowiskowej opieki psychologicznej i psychoterapeutycznej dla dzieci i młodzieży, nazywane I stopniem referencyjnym. Ośrodki środowiskowej opieki psychologicznej i psychoterapeutycznej dla dzieci i młodzieży I poziomu funkcjonują we wszystkich województwach. Najwięcej na terenie woj. mazowieckiego, małopolskiego, śląskiego, pomorskiego, lubelskiego. Najmniej w województwach o najmniejszej populacji: opolskim i świętokrzyskim. Ponadto, zakłada się, że wprowadzenie krajowych programów zapobiegania samobójstwom powoduje spadek ogólnego wskaźnika samobójstw, dlatego też na dalsze lata zaplanowano skoordynowane działania na rzecz zapobiegania zachowaniom samobójczym, m.in. rozwijanie odpowiedzialnej polityki informacyjnej na temat zachowań samobójczych oraz czynników ryzyka i czynników chroniących z nimi związanych, w tym monitorowanie mediów, stosowanie zaleceń specjalistów (np. suicydologów, specjalistów zdrowia publicznego) w opracowywaniu materiałów informacyjnych i innych przekazów o charakterze medialnym.