Zgłoszenie udziału w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym w sprawie pytania prawnego dotyczącego zgodności z Konstytucją przepisów Kodeksu postępowania cywilnego z dnia 2020-01-20.
Zgłoszenie udziału w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym w sprawie pytania prawnego dotyczącego zgodności z Konstytucją przepisów Kodeksu postępowania cywilnego.
W świetle zakwestionowanych przepisów komornik sądowy jest uprawniony do oceny czy roszczenie wierzyciela uległo przedawnieniu, w tym czy czynność podjęta przez wierzyciela przerwała bieg przedawnienia. Podstawowym skutkiem przedawnienia roszczenia majątkowego jest możliwość uchylenia się dłużnika od zaspokojenia tego roszczenia. Wykonanie tego uprawnienia powoduje, że roszczenie już nie może być skutecznie dochodzone. Rozstrzygając w przedmiocie przedawnienia komornik sądowy rozstrzyga konflikt interesów pomiędzy wierzycielem a dłużnikiem tym samym, komornik sądowy rozstrzyga spór o prawo.
Zdaniem Rzecznika nie ulega wątpliwości, że rozstrzyganie o roszczeniu majątkowym oraz o jego ewentualnym przedawnieniu stanowi "sprawę" w rozumieniu art. 45 Konstytucji. A zatem przepis ustawy wyposażył komornika w kompetencję do sprawowania wymiaru sprawiedliwości, konstytucyjnie zastrzeżoną dla sądów. Jednak komornik nie jest organem niezawisłym i niezależnym, ustawa nie gwarantuje także jego kwalifikacji merytorycznych do rozstrzygania sporów na tle prawa materialnego. Jest oczywiste, że organ egzekucyjny, którym jest komornik sądowy, w żaden sposób nie może być uznany za sąd w rozumieniu art. 45 Konstytucji. Inna jest jego ustrojowa funkcja, zasadniczo inne ustawowe kompetencje, inny rodzaj wymagań stawianych osobom ubiegającym się o stanowisko. Zupełnie różny jest także stopień niezależności władzy sądowniczej oraz niezależności organu władzy publicznej, jakim jest komornik.
Przepisy Konstytucji nie tylko deklarują zasadę niezależności sądów, ale także stwarzają jej materialnoprawne gwarancje: są nimi zakaz przynależności sędziego do partii politycznych i związków zawodowych, szczególny tryb powołania, nieusuwalność sędziego, immunitet czy odpowiedni status materialny sędziego. Co istotne, gwarancje te są właśnie gwarancjami przewidzianymi dla strony postępowania, może ona oczekiwać, że jej sprawa będzie rozpoznana przez sąd niezawisły. Jak już w 2015 r. zauważył Trybunał Konstytucyjny (K 34/15) niezawisłość sędziego to nie tylko uprawnienie sędziego, lecz także jego konstytucyjny obowiązek, a konstytucyjnym obowiązkiem ustawodawcy i organów administracji sądowej jest ochrona niezawisłości sędziego. A zatem przepis wyposażający ten organ egzekucyjny w kompetencję do rozstrzygania sporów jest niezgodny z art. 175 ust. 1 Konstytucji RP.
W ocenie Trybunału Konstytucyjnego między odpowiedzią Trybunału na pytanie prawne co do zgodności z Konstytucją art. 804 § 2 k.p.c, a rozstrzygnięciem sprawy zawisłej przed sądem pytającym nie zachodzi relewantny związek, wymagany przez art. 193 Konstytucji. Od odpowiedzi Trybunału na pytanie prawne sądu nie zależy bowiem rozstrzygnięcie sprawy zawisłej przed sądem pytającym. Niniejsze pytanie prawne nie spełniło więc przesłanki funkcjonalnej ani przesłanki przedmiotowej, zaskarżono przepis, co do którego orzeczenie o niezgodności z Konstytucją nie miałoby znaczenia dla wyniku postępowania toczącego się przed sądem pytającym. W niniejszym postępowaniu przed Trybunałem wydanie wyroku było zatem niedopuszczalne, dlatego postępowanie to zostało umorzone.