Wystąpienie do Marszałka Senatu RPO w sprawie ustawy o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw z dnia 2021-10-03.
Wystąpienie do Marszałka Senatu RPO w sprawie ustawy o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw.
W związku z przekazaniem do rozpatrzenia przez Senat uchwalonej przez Sejm RP na 37. posiedzeniu w dniu 17 września 2021 r. ustawy o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw, Rzecznik Praw Obywatelskich powziął wątpliwości odnośnie do przepisów ww. ustawy, w szczególności co do zgodności jej przepisów z prawem Unii Europejskiej oraz Konwencją dotyczącą statusu uchodźców (dalej: Konwencja genewska). RPO podkreślił przy tym, że przepisy prawa międzynarodowego, w tym unijnego, są - w świetle art. 91 Konstytucji - nadrzędne względem ustaw. Jednocześnie zwrócił uwagę na istniejące od lat trudności w realizacji prawa cudzoziemców do ubiegania się w Polsce o ochronę międzynarodową oraz przypomniał, iż prawo to, wśród innych wolności i praw osobistych, gwarantuje cudzoziemcom art. 56 ust. 2 Konstytucji.
Obowiązujące przepisy prawa nie pozostawiają wątpliwości, że każda osoba, która na granicy zgłosi chęć ubiegania się o ochronę międzynarodową, powinna zostać - tymczasowo, na czas trwania postępowania w sprawie rozpatrzenia wniosku - wpuszczona na terytorium Polski, a funkcjonariusze właściwej miejscowo Placówki Straży Granicznej zobowiązani są przyjąć od niej odpowiedni wniosek.
Tymczasem Rzecznik z niepokojem stwierdza, że ani rekomendacje RPO poprzedniej kadencji, ani wydawane przez Europejski Trybunał Praw Człowieka wyroki w sprawie gwarancji dostępu do procedur uchodźczych w Polsce, czy stanowisko Specjalnego Sprawozdawcy ONZ nie przyczyniły się, jak dotąd, do jakichkolwiek zmian w obowiązujących przepisach prawa, które zwiększałyby gwarancje skutecznego dostępu do procedur udzielania ochrony międzynarodowej. Procedowany obecnie w Senacie, uchwalony przez Sejm rządowy projekt zmiany ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw nie tylko nie zmienia tego stanu rzeczy, ale zawiera wręcz propozycje, które w przypadku wejścia w życie dodatkowo ograniczą dostęp do ochrony międzynarodowej w Polsce.
Mając powyższe na uwadze, Rzecznik przedstawił Marszałkowi szczegółowe uwagi odnośnie nowelizacji z prośbą o przekazanie ich członkiniom i członkom Wysokiej Izby oraz uwzględnienie ich w procesie legislacyjnym.