Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Kasacja w sprawie rażącego i mające istotny wpływ na treść wyroku naruszenia prawa karnego procesowego, polegającego na zaniechaniu dokonania przez Sąd II instancji wszechstronnej kontroli odwoławczej z dnia 2021-10-05.

Adresat:
Sąd Najwyższy
Sygnatura:
II.511.252.2021
Data sprawy:
2021-10-05
Rodzaj sprawy:
kasacja karna (RKK)
Nazwa zepołu:
Zespół Prawa Karnego
Wynik sprawy:
pozytywnie ze względu na uwzględnienie wystąpienia RPO
Opis sprawy:

Kasacja w sprawie rażącego i mające istotny wpływ na treść wyroku naruszenia prawa karnego procesowego, polegającego na zaniechaniu dokonania przez Sąd II instancji wszechstronnej kontroli odwoławczej.

Rzecznik Praw Obywatelskich wniósł kasację od prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego w R. z dnia 10 listopada 2020 r., zmieniającego w części wyrok Sądu Rejonowego w R. z dnia 31 stycznia 2020 r.. Na podstawie art. 521 § 1 k.p.k. RPO zaskarżył powyższy wyrok w części, dotyczącej skazania za przestępstwo z art. 233 § 1a k.k. w zw. z art. 12 § 1 k.k., na korzyść oskarżonego M. P.

Na podstawie art. 523 § 1 k.p.k. orzeczeniu temu Rzecznik zarzucił rażące i mające istotny wpływ na jego treść naruszenie prawa karnego procesowego, to jest art. 433 § 1 k.p.k. w zw. z art. 440 k.p.k., polegające na zaniechaniu dokonania przez Sąd II instancji wszechstronnej kontroli odwoławczej, wskutek czego doszło do utrzymania w mocy rażąco niesprawiedliwego wyroku Sądu I instancji, który zapadł z rażącą obrazą przepisu prawa karnego materialnego, to jest art. 233 § 1a k.k., gdyż przypisane oskarżonemu działanie nie wyczerpało znamion czynu zabronionego tym przepisem.

Rzecznik wniósł zatem o uchylenie wyroku Sądu Okręgowego w R. w zaskarżonej części oraz wyroku Sądu I instancji w tym zakresie i uniewinnienie M. P. od popełnienia czynu z art. 233 § 1a k.k. w zw. z art. 12 k.k.

 


Data odpowiedzi:
2023-03-29
Opis odpowiedzi:
Kasacja uwzględniona (wyrok z 29 marca 2023 r., sygn. akt IV KK 530/21).
Sąd Najwyższy uchylił zaskarżony wyrok i utrzymany nim w mocy wyrok Sądu pierwszej instancji w części dotyczącej przestępstwa z art. 233 § 1a kk w zw. z art. 12 § 1 kk i uniewinnił M. P. od popełnienia tego czynu. SN zauważył, że art. 233 § l a k.k. nie narusza prawa do obrony i umożliwia realizację prawa do milczenia, ale tylko przy takim rozumieniu tego przepisu, który wyłącza możliwość pociągnięcia do odpowiedzialności karnej osoby składającej zeznanie nieprawdziwe, gdy: po pierwsze, z obawy o samooskarżenie, po drugie, w granicach własnego czynu i po trzecie, gdy nie stanowi ono fałszywego pomówienia innej osoby. Istniejące wadliwości w treści przepisów prawa, ich wzajemna niespójność, niejasność, czy wręcz sprzeczność, w procesie stosowania prawa powinna doprowadzić do takiego ich rozumienia, które - z uwzględnieniem przyjętych reguł wykładni - przede wszystkim z perspektywy norm rangi konstytucyjnej i wiążących Rzeczpospolitą Polską norm inkorporowanego do polskiego porządku prawnego prawa międzynarodowego (zwłaszcza o charakterze konwencyjnym), było jurydycznie poprawne, w tym logiczne oraz najmniej dotkliwe dla obywatela, który przecież nie ma wpływu na wynik procesu legislacyjnego, który doprowadza do tak niepożądanego stanu w systemie przepisów prawa karnego. Jedynie takie postąpienie, przy rozpoznaniu danej sprawy, urzeczywistni zasady demokratycznego państwa prawnego. Z tych względów orzeczono jak w sentencji wyroku.