Wystąpienie do Marszałka Senatu RP w sprawie Polskiego Ładu z dnia 2021-10-13.
Wystąpienie do Marszałka Senatu RP w sprawie Polskiego Ładu.
Pakiet rozwiązań zawartych w "Polskim Ładzie" stanowi fundamentalną i rewolucyjną zmianę dla polskiego systemu podatkowego. Jest to bardzo obszerna, multiwątkowa nowelizacja (tysiące zmian), która w efekcie będzie oddziaływać na szerokie spektrum spraw wielu podatników. Z powyższych względów Rzecznik Praw Obywatelskich zaapelował, aby prace legislacyjne nad uchwaleniem "Polskiego Ładu" przebiegały w należyty sposób, umożliwiający pełną i rzetelną analizę wszystkich zgłaszanych uwag, a także zapewniały podatnikom wystarczający czas na zapoznanie się i przygotowanie się do wdrożenia nowej regulacji.
Tym samym, Rzecznik postuluje o przygotowanie gruntownej reformy prawa podatkowego oraz wydłużenie czasu prac nad zmianami w ramach "Polskiego Ładu", tak aby najwcześniej weszły one w życie z dniem 1 stycznia 2023 r., a nie za niespełna 3 miesiące. Jednocześnie należy podkreślić, że tempo prac nad "Polskim Ładem" powinno być dostosowane zarówno do merytorycznej zawartości, jak i obszerności tej nowelizacji. Podatnicy muszą mieć zagwarantowany odpowiedni czas, aby dostosować się do tak rewolucyjnych zmian.
W obszarze podatków dochodowych największe kontrowersje, zdaniem RPO, wzbudzają zmiany dotyczące wyłączenia możliwości odliczenia składki zdrowotnej od podatku, zmiany podstawy jej wymiaru oraz zmiana wysokości składki zdrowotnej dla niektórych grup podatników.
Do Biura RPO napływają m.in. liczne skargi emerytów, którzy wskazują na niekorzystne zmiany związane z brakiem możliwości odliczenia składki zdrowotnej i pominięciem ich przy konstrukcji ulgi dla klasy średniej. Seniorzy traktują to jako swoistą "karę" wymierzoną w osoby, które były aktywne zawodowo dłużej i dzięki temu pobierają wyższe emerytury. Zdaniem Rzecznika należałoby rozważyć rozszerzenie kręgu adresatów tej ulgi.
"Polski Ład" wprowadza też nowe rozwiązanie polegające na umożliwieniu podmiotom powiązanym finansowo, ekonomicznie i organizacyjnie wspólnego rozliczenia dla potrzeb podatku VAT poprzez utworzenie grupy VAT. Dotychczas na gruncie VAT, podmioty powiązane rozliczane były oddzielnie. Ustawa przewiduje, że uprawnione podmioty mogą zawrzeć umowę o utworzeniu grupy VAT, na okres nie krótszy niż 3 lata. W ramach grupy VAT dostawa towarów i świadczenie usług na rzecz członków grupy nie będzie podlegała opodatkowaniu. Przedstawiciel grupy VAT będzie dokonywał zbiorczych rozliczeń w imieniu grupy i będzie sporządzał zbiorczy plik JPK VAT dla całej grupy. Ponadto, podatnicy wchodzący w skład grupy będą solidarnie odpowiedzialni za jej zobowiązania z tytułu VAT. Generalnie możliwość tworzenia grup VAT oceniana jest jako uproszczenie dla podatników, które pozwoli ograniczyć m.in. obowiązki administracyjne oraz zachęci podatników do tworzenia podatkowych grup kapitałowych na gruncie podatku dochodowego. Niemniej jednak w doktrynie pojawiają się głosy, że grupa VAT może być traktowana jako klasyczny schemat podatkowy, który w praktyce będzie wykorzystywany przez podatników w celu zwiększenia zwrotów podatku VAT.
Nowa regulacja umożliwia także zawarcie dwustronnej umowy między inwestorem a organem podatkowym w sprawie skutków planowanej lub rozpoczętej inwestycji na terytorium RP (tzw. Interpretacja 590). Jest to nowatorskie rozwiązanie, gdyż dotychczas w prawie podatkowym nie było możliwości zawarcia umowy z organem dotyczącej skutków podatkowych inwestycji. Inwestor będzie mógł w każdym czasie wypowiedzieć porozumienie inwestycyjne. Prawo wypowiedzenia porozumienia ma też Minister Finansów, m.in., gdy stwierdzi jego nieprawidłowości, uwzględniając orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego, Trybunału Sprawiedliwości UE lub Naczelnego Sądu Administracyjnego. Tzw. przesłanka orzecznicza pozwalająca organowi na wypowiedzenie porozumienia może wzbudzać niepewność u podatników, zwłaszcza, że wykluczono możliwość zaskarżenia czynności organu do sądu administracyjnego. Powstaje zatem pytanie, w jaki sposób będą rozstrzygane ewentualne spory.
Dla zwiększenia efektywności egzekucji administracyjnej należności pieniężnych funkcjonariusz, w toku kontroli celno-skarbowej, będzie miał prawo do tymczasowego zajęcia ruchomości zobowiązanego, jeśli ma on zaległości egzekwowane na podstawie tytułów wykonawczych, a kwota tych należności bez odsetek, kosztów upomnienia i kosztów egzekucyjnych przekracza 10 000 zł. Nie precyzuje się, jakie ruchomości będą wyłączone spod zajęcia. Nie przewidziano dla zobowiązanego środków obrony na etapie tymczasowego zajęcia. W opinii Rzecznika propozycja ta wydaje się zbyt uciążliwa dla podatnika prowadzącego działalność gospodarczą. Utrudni bowiem bieżące działanie firmy i możliwość zarobkowania. Zajęciu podlegać mogą bowiem wszelkie ruchomości niezbędne do działalności, tj. towar, samochody, sprzęt biurowy, maszyny. Instytucja ta - z uwagi na okres zajęcia i niemożność jego zakwestionowania - budzi wątpliwości konstytucyjne, skoro prawa zobowiązanego nie zostają w pełni zagwarantowane.