Wystąpienie do Marszałek Sejmu RP i Marszałka Senatu RP w sprawie potrzeby zmian dotyczących prawa wyborczego z dnia 2021-10-29.
Wystąpienie do Marszałek Sejmu RP i Marszałka Senatu RP w sprawie potrzeby zmian dotyczących prawa wyborczego.
Rzecznik Praw Obywatelskich ponownie wystąpił z propozycją podjęcia inicjatywy ustawodawczej dotyczącej kwestii związanych z tzw. prekampanią wyborczą, która obejmuje działania o charakterze agitacji wyborczej przed formalnym rozpoczęciem kampanii wyborczej, nieobjęte z uwagi na ten fakt odpowiednimi regulacjami zawartymi w prawie wyborczym. Zdaniem Rzecznika konieczne jest prawne uregulowanie zasad prowadzenia tychże działań z uwagi na wymogi związane z ochroną konstytucyjnych praw i wolności oraz ze względu na interes publiczny w postaci prawidłowego przebiegu kampanii wyborczej.
W obecnym stanie prawnym brak jest szczegółowych regulacji dotyczących agitacji wyborczej jeszcze przed formalnym rozpoczęciem okresu kampanii wyborczej, określonego przepisami prawa wyborczego. Istotę problemu stanowi fakt, że chociaż oficjalnie okres ten się nie rozpoczął, nie oznacza to jednak, iż komitety wyborcze i partie polityczne nie prowadzą już wcześniej działań agitacyjnych. W związku z brakiem odpowiednich przepisów działania te są nieskrępowane, co negatywnie wpływa na równość szans podmiotów biorących udział w procesie wyborczym. Szczególnie istotną kwestią jest brak przejrzystości finansowania polityki w odniesieniu do tychże działań, w związku z brakiem mechanizmów zapewniających jej jawność.
W ocenie RPO odpowiednie uregulowanie tych kwestii poprzez wprowadzenie obowiązujących powszechnie reguł prowadzenia prekampanii w ramach przepisów prawa wyborczego mogłoby pomóc w przeciwdziałaniu szkodliwym skutkom całkowitej dowolności działań agitacyjnych w tym okresie i wpływu tych działań na interes publiczny, jakim jest zagwarantowanie prawidłowego przebiegu procesu wyborczego w oparciu o zasadę równości i powszechności praw wyborczych. W obecnej chwili, w związku z nieuregulowaniem kwestii działań agitacyjnych w trakcie prekampanii wyborczej, równość pozycji, z których podmioty biorące udział w zmaganiach wyborczych rozpoczynają właściwą kampanię wyborczą, jest istotnie zachwiana.
Problem braku regulacji dotyczących prekampanii wyborczej był już wcześniej przedmiotem wystąpień Rzecznika Praw Obywatelskich do Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej. Kwestię tę Rzecznik podnosił również w listopadzie i grudniu 2017 roku w toku prac legislacyjnych nad ustawą o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych. Jak wskazują doniesienia medialne i opracowania przygotowywane przez organizacje pozarządowe, problem braku regulacji zjawiska prekampanii wyborczej jest wciąż aktualny.
Mając powyższe na względzie, Rzecznik zwrócił się do Marszałków o przyjęcie powyższych uwag i rozważenie zainicjowania koniecznych zmian w prawie wyborczym.