Zgłoszenie udziału w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym w sprawie skargi konstytucyjnej dotyczącej zbadania zgodności z Konstytucją przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z dnia 2021-11-15.
Zgłoszenie udziału w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym w sprawie skargi konstytucyjnej dotyczącej zbadania zgodności z Konstytucją przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Rzecznik Praw Obywatelskich zgłosił udział w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym wszczętym w sprawie skargi konstytucyjnej Pana S. B. (sygn. akt SK 53/21) i przedstawił następujące stanowisko: art. 22 ust 1e pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2014 r., w zakresie, w jakim w przypadku objęcia udziałów (akcji) w spółce albo wkładów w spółdzielni w zamian za wkład niepieniężny w innej postaci niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część zawęża prawo ustalenia kosztu uzyskania przychodu, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 9, w wysokości faktycznie poniesionych, niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodów, wydatków na nabycie innych niż wymienione w pkt 1 i 2 składników majątku - jeżeli przedmiotem wkładu są te inne składniki - wyłącznie do wydatków na nabycie składników już istniejących i w ten sposób pozbawia podatnika prawa do ustalenia kosztu uzyskania przychodu w wysokości wydatków na nabycie składników majątku, które powstają jednocześnie z ich nabyciem jest niezgodny z: - art. 32 ust. 1 w zw. z art. 84 i art. 217 oraz w zw. z art. 64 ust. 2 Konstytucji; - art. 2 i art. 31 ust. 3 w zw. z art. 84 i art. 217 oraz w zw. z art. 64 ust. 1 i 3 Konstytucji.
Rzecznik dostrzega w przepisie (art. 22 ust. 1e pkt 3 ustawy o PIT w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2014 r.) stanowiącym podstawę wydania ostatecznego rozstrzygnięcia w sprawie Skarżącego niezgodność z konstytucyjną zasadą równości, z zasadą szczególnej określoności regulacji daninowych, a także z zasadą proporcjonalności, co ostatecznie doprowadziło do naruszenia zagwarantowanego konstytucyjnie prawa własności Skarżącego.
W ocenie Rzecznika, w okolicznościach niniejszej sprawy nie zaistniały przeszkody formalne do wydania merytorycznego rozstrzygnięcia przez Trybunał Konstytucyjny (pomimo tego, że mamy do czynienia z przepisem już nieobowiązującym), a zakwestionowana przez Skarżącego regulacja powinna zostać uznana za niekonstytucyjną.
RPO wskazał, iż zaskarżona norma, stanowiąc rzeczywiste i istotne ograniczenie prawa podatnika do ustalenia kosztu uzyskania przychodów, prowadzi do naruszenia konstytucyjnej zasady proporcjonalności. Norma zawarta w art. 22 ust. 1e pkt 3 ustawy o PIT w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2014 r. nie znajduje oparcia w żadnych konstytucyjnie chronionych wartościach. Wywiera bowiem skutek sprzeczny z podstawową zasadą konstrukcyjną podatków dochodowych, jaką jest opodatkowanie dochodu (a nie przychodu). Taki stan prowadzi do nadmiernego fiskalizmu, istotnie przy tym naruszając proporcję pomiędzy obowiązkiem nałożonym na podatnika (konieczność wykazania przychodu z kapitałów pieniężnych), a ciężarem nałożonym na podatnika (brak możliwości rozpoznania kosztów podatkowych).
Nałożenie nadmiernego ciężaru podatkowego na Skarżącego, a także na innych podatników, których sprawy zostały niekorzystnie rozstrzygnięte, bez możliwości rozpoznania kosztów z tytułu wydatków poniesionych na nabycie wierzytelności własnej narusza zaś dopuszczalne granice ograniczenia prawa własności (art. 64 ust. 1 i 3 Konstytucji).