Wystąpienie do Ministra Rozwoju i Technologii w sprawie konieczności uregulowania problemu tzw. mieszkań zakładowych z dnia 2021-11-29.
Wystąpienie do Ministra Rozwoju i Technologii w sprawie konieczności uregulowania problemu tzw. mieszkań zakładowych.
Począwszy od 1992 r. kolejni Rzecznicy Praw Obywatelskich kierowali liczne wystąpienia do Prezesów Rady Ministrów i właściwych ministrów, a także Marszałków Sejmu RP i przewodniczących odpowiednich komisji Sejmu RP w sprawie konieczności uregulowania problemu tzw. mieszkań zakładowych. Początkowo wystąpienia dotyczyły głównie kwestii związanych z prywatyzacją przedsiębiorstw państwowych i koniecznością zapewnienia najemcom lokali zakładowych ustawowego prawa pierwszeństwa w nabyciu zajmowanych lokali.
Z czasem, wraz z prowadzonymi przekształceniami własnościowymi oraz "przechodzeniem" zasobu mieszkań zakładowych w ręce prywatne, wystąpienia koncentrowały się na sprawach zapewnienia ochrony prawnej i zachowania stabilności stosunku najmu najemcom tych lokali, które zostały nabyte na własność przez inne podmioty przed dniem 7 lutego 2001 r., a więc przed dniem wejścia w życie ustawy przyznającej najemcom prawo pierwszeństwa nabycia zajmowanych lokali (ustawa z dnia 15 grudnia 2000 r. o zasadach zbywania mieszkań będących własnością przedsiębiorstw państwowych, niektórych spółek handlowych z udziałem Skarbu Państwa, państwowych osób prawnych oraz niektórych mieszkań będących własnością Skarbu Państwa, dalej "ustawa o zasadach zbywania mieszkań").
W wystąpieniach tych podkreślano, że ustawa o zasadach zbywania mieszkań przyznająca najemcom prawo pierwszeństwa w nabyciu zajmowanych lokali w sytuacji, gdy właściciel podjął decyzję o ich zbyciu i ustalająca preferencyjne warunki wykupu nie uregulowała jednak kompleksowo wszystkich istotnych kwestii. W szczególności ustawa ta, dla znacznej części najemców mieszkań zakładowych, ukazała się za późno. Wiele budynków zakładowych zostało bowiem już wcześniej sprzedanych różnym podmiotom. Najemcy tych mieszkań nie mogli i nie mogą korzystać z przewidzianych w tej ustawie preferencyjnych zasad wykupu zajmowanych mieszkań. Najemcom tych mieszkań nie została także zapewniona należyta ochrona prawna łączącego ich stosunku najmu z aktualnym właścicielem mieszkania.
Choć przedstawiciele kolejnych ekip rządzących, w prowadzonej uznawali za zasadne podjęcie sugerowanych przez Rzecznika działań stwarzających prawne mechanizmy ochrony najemców byłych mieszkań zakładowych, sprywatyzowanych na rzecz osób trzecich i zapowiadali odpowiednie działania w sprawie, to jednak do chwili obecnej sprawy te nie zostały w sposób kompleksowy prawnie uregulowane.
Tymczasem do Biura Rzecznika Praw Obywatelskich nadal napływają skargi od najemców byłych mieszkań zakładowych, wyrażających niepokój i obawy o zachowanie uprawnień do zajmowanych mieszkań oraz wskazujących na swoją bezsilność wobec działań obecnego właściciela wymuszających opuszczenie lokalu (m.in. poprzez cykliczne wysokie podwyżki czynszu, czy też wypowiedzenie najmu w związku z planowanym zamieszkaniem w lokalu).
Mając na uwadze powyższe, Rzecznik zwrócił się do Ministra z prośbą o wskazanie, czy i ewentualnie jakie dalsze działania zmierzające do kompleksowego uregulowania sytuacji mieszkaniowej tej szczególnej grupy najemców byłych mieszkań zakładowych są podejmowane czy też rozważane.