Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Zdrowia w sprawie zagwarantowania standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej dla kobiet z zespołem stresu pourazowego oraz ofiar gwałtu i przemocy.

Rzecznik Praw Obywatelskich otrzymuje niepokojące sygnały dotyczące praw kobiet rodzących, które wskazują, że obowiązujące procedury nadal nie gwarantują wszystkim kobietom rodzącym poszanowania ich praw w podmiotach medycznych.

Z dniem 1 stycznia 2019 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 16 sierpnia 2018 r. w sprawie standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej, określające nowe standardy organizacyjne, które w sposób kompleksowy miały ustalić organizację opieki sprawowanej nad kobietą w okresie ciąży, porodu, połogu oraz nad noworodkiem. Wdrożenie powyższych standardów miało przyczynić się do zapewniania kobiecie w okresie okołoporodowym podmiotowego traktowania, respektowania jej praw pacjenta, a nade wszystko stawiać ją i jej potrzeby w centrum zainteresowania personelu medycznego.

Tymczasem, z otrzymywanych przez Rzecznika sygnałów wynika, że podmiotowe podejście do pacjenta ogranicza się wyłącznie do sytuacji uregulowanych w niniejszym rozporządzeniu. Jeżeli natomiast sytuacja pacjentki wykracza poza wspomniany zakres, okazuje się, że nie może ona już liczyć na poszanowanie jej praw. Prawa pacjenta, wrażliwość personelu nagle przestają obowiązywać, a kobieta jest pozostawiona sama sobie.

Do Rzecznika z prośbą o interwencję zwróciła się m.in. pacjentka, która jest (była?) w zaawansowanej ciąży. Jest to osoba po traumatycznych przeżyciach związanych z przemocą seksualną. Doznana w jej przypadku trauma objawia się lękiem przed obcymi mężczyznami, co oznacza, że nie dopuszcza ona możliwości aby świadczenia medyczne udzielane jej w związku z porodem były przeprowadzane przez personel męski. Niestety, jak wynika z przesłanego do RPO listu, nie ma podmiotu medycznego, który byłby w stanie zagwarantować udzielenie świadczeń medycznych z uwzględnieniem jej indywidualnej sytuacji. Powyższa sytuacja, z którą zetknęła się Skarżąca w sposób niepozostawiający wątpliwości wskazuje, że mimo wdrożenia procedur okołoporodowych, w praktyce kobiety rodzące, a w szczególności, te których potrzeby nie mieszczą się w uregulowanych ramach, nadal są traktowane w sposób wyjątkowo przedmiotowy, całkowicie bezduszny i okrutny.

W zaistniałej sytuacji, Rzecznik zwrócił się do Ministra z prośbą o zainteresowanie się przedstawioną sprawą oraz zajęcie stanowiska w podnoszonej sprawie.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia w piśmie z 16 grudnia 2021 r. wyjaśnił, że w odniesieniu do opisanego przez pacjentkę sposobu traktowania przez personel medyczny, w przypadku ujawnienia swoich potrzeb, Departament Zdrowia Publicznego, w związku z podejrzeniem naruszeń praw pacjentki, przekazał jej korespondencję w dniu 25 października br. do rozpatrzenia przez Dyrektora Departamentu Postępowań Wyjaśniających w Biurze Rzecznika Praw Pacjenta. W przypadku porodu pacjentka ma prawo do uzyskania świadczeń zdrowotnych związanych z porodem. Należy wyraźnie zaznaczyć, że poszanowanie godności osób korzystających z usług systemu ochrony zdrowia jest obowiązkiem wszystkich lekarzy i innych pracowników opieki zdrowotnej. Zgodnie z art. 20 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta pacjent ma prawo do poszanowania intymności i godności, w szczególności w czasie udzielania mu świadczeń zdrowotnych. Doświadczenia z okresu porodowego zapadają na długo w pamięci oraz wywierają istotny wpływ na kondycję psychiczną kobiety. Niezbędne, zatem jest, aby prawo do godnej, pełnej szacunku opieki zdrowotnej w tym jakże ważnym dla kobiety momencie życia było zawsze respektowane.