Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Skarga nadzwyczajna od prawomocnego nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 2021-12-22.

Adresat:
Sąd Najwyższy
Sygnatura:
V.511.480.2020
Data sprawy:
2021-12-22
Rodzaj sprawy:
skarga nadzwyczajna do Sądu Najwyższego
Nazwa zepołu:
Zespół Prawa Administracyjnego i Gospodarczego
Wynik sprawy:
pozytywnie ze względu na uwzględnienie wystąpienia RPO
Opis sprawy:

Skarga nadzwyczajna od prawomocnego nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym.

Działając na podstawie art. 115 § l i la w zw. z art. 89 § l in principio ustawy o Sądzie Najwyższym (dalej jako: "uSN"), z uwagi na konieczność zapewnienia zgodności z zasadą demokratycznego państwa prawnego urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej, Rzecznik Praw Obywatelskich zaskarżył w całości prawomocny nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym z 25 kwietnia 2017 r., sprostowany postanowieniem z 17 sierpnia 2017 r.

W oparciu o art. 89 § 1 uSN, zaskarżonemu nakazowi zapłaty Rzecznik zarzucił, że został wydany: 1) w warunkach oczywistej sprzeczności z treścią zebranego materiału dowodowego (art. 89 § 1 pkt 3 uSN) wobec ustalenia, że zakres odpowiedzialności pozwanego za zobowiązania spółki komandytowej, której był wspólnikiem (suma komandytowa pomniejszona o wniesiony wkład) wynosi co najmniej 11.000,00 zł, podczas gdy ze zgromadzonego materiału dowodowego w sposób jednoznaczny wynika, że zakres ten obejmował jedynie kwotę 500,00 zł; 2) z rażącym naruszeniem art. 376 § 1 Kodeksu cywilnego w zw. z art. 111 i art. 112 § 1 Kodeksu spółek handlowych (art. 89 § 1 pkt 2 uSN) poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i nakazanie (w ramach roszczenia regresowego komplementariusza) pozwanemu komandytariuszowi zapłaty kwoty przewyższającej sumę komandytową pomniejszoną o wniesiony przez niego wkład; 3) z rażącym naruszeniem art. 499 § 1 pkt 1 i 2 Kodeksu postępowania cywilnego w brzmieniu obowiązującym pomiędzy 5 lutego 2005 r. a 7 listopada 2019 r. (art. 89 § 1 pkt 2 uSN) poprzez jego niezastosowanie i wydanie nakazu zapłaty pomimo, iż: - przytoczone w pozwie okoliczności odnośnie do zakresu odpowiedzialności pozwanego, wobec wskazanych podstaw powództwa, budziły wątpliwości (art. 499 § 1 pkt 2 K.p.c.). - roszczenie powoda w świetle treści pozwu było w sposób oczywisty bezzasadne (art. 499 § 1 pkt 1 K.p.c.), 4) z naruszeniem art. 64 ust. 1 i 3 Konstytucji (art. 89 § 1 pkt 1 uSN) poprzez nieuprawnioną ingerencję w konstytucyjnie gwarantowane prawo własności pozwanego.

Mając powyższe na względzie, na zasadzie art. 91 § 1 uSN RPO wniósł o uchylenie nakazu zapłaty z 25 kwietnia 2017 r. w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w P.

 


Data odpowiedzi:
2023-11-30
Opis odpowiedzi:
Skarga nadzwyczajna uwzględniona (wyrok z 30 listopada 2023 r., sygn. akt II NSNc 256/23).
Sąd Najwyższy uchylił w całości zaskarżony nakaz zapłaty i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w P. W pierwszej kolejności za zasadny należy uznać zarzut wydania zaskarżonego nakazu zapłaty w warunkach oczywistej sprzeczności z treścią zebranego materiału dowodowego. W niniejszej sprawie nie istniały przesłanki do wydania nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym - zwłaszcza w kontekście zasadnych wątpliwości co do rzeczywistej woli stron, związanej z udziałem poszczególnych wspólników w stratach Spółki. Sąd nie mógł dowolnie wyprowadzić wniosków sprzecznych z literalnym brzmieniem umowy spółki komandytowej, skutkujących wydaniem zaskarżonego nakazu zapłaty. Pomimo że wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym ma na celu usprawnienie i przyspieszenie rozpoznawania określonych spraw, nie jest dopuszczalne, aby następowało to kosztem pokrzywdzenia stron postępowania. Z tych samych względów zasadny był również zarzut naruszenia art. 64 ust. 1 i 3 Konstytucji. Zgodnie z nim każdy ma prawo do własności, innych praw majątkowych oraz prawo dziedziczenia, a własność może być ograniczona tylko w drodze ustawy i tylko w zakresie, w jakim nie narusza ona istoty prawa własności. W niniejszej sprawie doszło do orzeczenia obowiązku zapłaty przez pozwanego sumy pieniężnej, która znacząco przekraczała wysokość wynikającą z treści umowy Spółki. Zaistnienie przesłanek szczegółowych oraz przesłanki funkcjonalnej z art. 89 § 1 u.SN uzasadnia stwierdzenie, iż uchylenie zaskarżonego nakazu zapłaty jest proporcjonalnym środkiem pozwalającym zapewnić zgodność z art. 2 Konstytucji. Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd Najwyższy na podstawie art. 91 § 1 u.SN orzekł jak w sentencji.