Wystąpienie do Ministra Sportu i Turystyki w sprawie praktyki związków sportowych wobec zawodników niezaszczepionych przeciwko COVID-19 z dnia 2022-01-19.
Wystąpienie do Ministra Sportu i Turystyki w sprawie praktyki związków sportowych wobec zawodników niezaszczepionych przeciwko COVID-19.
Do Rzecznika Praw Obywatelskich wpływają liczne skargi obywateli na praktykę związków sportowych. Jak wynika z treści skarg związki sportowe uzależniają dopuszczenie zawodników do udziału w rozgrywkach sportowych i akcjach szkoleniowych od posiadania zaświadczenia o nieobowiązkowym szczepieniu (tzw. paszportu covidowego) lub negatywnego wyniku testu na COVID-19 wykonanego na własny rachunek. Dotyczy to także kadry szkoleniowej, medycznej i personelu pomocniczego. Jak wskazują skarżący, obowiązek ten został wprowadzony m.in. przez Polski Związek Piłki Nożnej, Polski Związek Strzelectwa Sportowego, Polski Związek Narciarstwa, Polski Związek Kendo, Polski Związek Brydża Sportowego.
Skarżący uważają, że takie działania związków naruszają chronione konstytucyjnie prawo do prywatności (art. 47 Konstytucji), prawo do ochrony informacji o jednostce (art. 51 Konstytucji) a także prawo do ochrony zdrowia (art. 68 Konstytucji). Wskazują również, że związki nie refundują kosztów wymaganych testów na COVID-19 dla osób nie posiadających zaświadczenia o poddaniu się nieobowiązkowemu szczepieniu przeciwko COVID-19, co ich zdaniem narusza chroniony konstytucyjnie zakaz niedyskryminacji (art. 32 ust. 2 Konstytucji).
Udział w zawodach organizowanych przez związki, a także praca na rzecz związków nie jest co do zasady w zgłaszanych przypadkach zawężona jedynie do osób zaszczepionych. Jednak - jak wynika z kierowanych do RPO skarg - zdarzają się sytuacje, w których kluby sportowe nie honorują negatywnych testów, żądając certyfikatów szczepień.
Z informacji docierających do Rzecznika wynika, iż niektóre kluby sportowe upatrują prawo do wprowadzania rygorów sanitarnych w delegacji wskazanej w art. 13 ust. l pkt 2 ustawy o sporcie, uprawniającej związki do ustanawiania i realizacji m.in. reguł organizacyjnych w organizowanym przez związki współzawodnictwie sportowym oraz w postanowieniach statutów związków, w zakresie w jakim nakładają one obowiązek ustanawiania przepisów bezpieczeństwa w sporcie i podejmowania działań, zapewniających bezpieczne warunki uprawiania wszystkich dyscyplin sportu.
RPO wskazał, iż przyznane polskim związkom sportowym wyłączne prawo do ustanawiania i realizacji reguł sportowych, organizacyjnych i dyscyplinarnych we współzawodnictwie sportowym organizowanym przez związek nie budzi wątpliwości. Na te reguły organizacyjne mają wpływ również międzynarodowe federacje sportowe. Ponadto obowiązek ustanawiania przepisów bezpieczeństwa w danym sporcie i podejmowania działań, zapewniających bezpieczne warunki uprawiania wszystkich dyscyplin sportu należy do związku. Wprowadzane przez związki reguły organizacyjne powinny pozostawać jednak w zgodzie z prawem powszechnie obowiązującym, w szczególności z Konstytucją. W obecnej zaś sytuacji działania podejmowane przez związki, chociaż merytorycznie uzasadnione potrzebą ochrony zdrowia, nie znajdują - jak się wydaje - wystarczającego umocowania w prawie sportowym.
Dotychczas Rzecznik zwracał w tym kontekście uwagę odpowiednim organom państwa, podkreślając obowiązek ustawowego uregulowania wszelkich ograniczeń praw osób niezaszczepionych w myśl art. 31 ust. 3 Konstytucji i art. 51 ust. 2 Konstytucji (m.in. wystąpienia RPO do: Ministra Sportu, Ministra Zdrowia, Prezesa Rady Ministrów, Ministra Edukacji i Nauki, Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii). Dotychczas jednak nie dokonano zmian legislacyjnych.
Przyczyną podejmowania przez organizatorów różnego rodzaju decyzji dotyczących ograniczeń dla osób niezaszczepionych przeciw COVID-19 jest zrozumiała troska o życie i zdrowie uczestników imprez sportowych i szkoleń. Są to wartości, które uzasadniają wprowadzenie ograniczeń w korzystaniu z konstytucyjnych wolności lub praw. Jednak wszelkie ograniczenia wprowadzane w tym zakresie powinny mieć właściwą podstawę prawną, skoro mogą być ustanowione tylko w ustawie (art. 31 ust. 3 Konstytucji).
Mając powyższe na uwadze, Rzecznik zwrócił się do Ministra z prośbą o udzielenie wyjaśnień w przedstawionej sprawie.