Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Kasacja w sprawie rażącego i mającego istotny wpływ na treść wyroku naruszenia prawa materialnego, poprzez jego niewłaściwe zastosowanie, w sytuacji gdy czyn przypisany obwinionym nie wyczerpywał znamion wykroczenia z dnia 2022-01-24.

Adresat:
Sąd Najwyższy
Sygnatura:
BPG.511.6.2022
Data sprawy:
2022-01-24
Rodzaj sprawy:
kasacja karna (RKK)
Nazwa zepołu:
Biuro Pełnomocnika Terenowego w Gdańsku
Wynik sprawy:
pozytywnie ze względu na uwzględnienie wystąpienia RPO
Opis sprawy:

Kasacja w sprawie rażącego i mającego istotny wpływ na treść wyroku naruszenia prawa materialnego, poprzez jego niewłaściwe zastosowanie, w sytuacji gdy czyn przypisany obwinionym nie wyczerpywał znamion wykroczenia.

Rzecznik Praw Obywatelskich podkreślił, że odpowiedzialności za wykroczenie podlega ten tylko, kto popełnia czyn społecznie szkodliwy, zabroniony przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia pod groźbą kary - art. 1 § 1 kw. Za taki akt normatywny nie może być jednak uznane przedmiotowe Rozporządzenie Rady Ministrów. Rozporządzenie takie może stanowić m.in. przepisy porządkowe, jednak należy je traktować jedynie jako normy sankcjonowane, których naruszenie może prowadzić do odpowiedzialności wynikającej z kodeksu wykroczeń, o ile w sposób wyraźny i skonkretyzowany dokonano takiego zastrzeżenia w treści tego rozporządzenia. Przyjmuje się, że przy tworzeniu przepisów o charakterze porządkowym, mających wypełnić swą treścią dyspozycję art. 54 k.w. wystarczające jest ogólne odesłanie do odpowiedzialności przewidzianej w tym przepisie, ale zarazem takie odesłanie uznaje się za minimum wymagań w tym zakresie. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31 marca 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii powyższych postanowień ani odesłań nie posiadało. Wykluczone jest zatem pociągnięcie do odpowiedzialności na podstawie art. 54 k.w. osób, które naruszały m.in. zakaz korzystania z pokrytych roślinnością terenów zieleni bądź nakaz określonego poruszania się ustanowionych na mocy wspomnianego rozporządzenia.W związku z tym Rzecznik wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku nakazowego w całości i uniewinnienie obwinionych od popełnienia przypisanego im wykroczenia.

 


Data odpowiedzi:
2022-05-17
Opis odpowiedzi:
Kasacja uwzględniona (wyrok z 17 maja 2022 r., sygn. akt V KK 36/22).
Sąd Najwyższy orzekł, iż kasacja Rzecznika Praw Obywatelskich jest zasadna w stopniu oczywistym, co umożliwiło jej uwzględnienie na posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 k.p.k. Zawarty w rozporządzeniu a Rady Ministrów w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu pandemii zakaz przemieszczania się nie może zostać uznany za „przepisy porządkowe o zachowaniu się w miejscach publicznych”. Powodem ich ustanowienia była bowiem ochrona zdrowia i zwalczanie epidemii, a nie zapewnienie porządku i spokoju publicznego. Zawarte w tym rozporządzeniu normy nie mogły więc wypełnić normy sankcjonowanej art. 54 k.w., dotyczącej naruszeń przepisów porządkowych zachowania się w miejscach publicznych i prowadzić do ukarania, obwinionych na podstawie tego przepisu. W rozpoznawanej sprawie nie było zatem podstaw do przypisania obwinionym odpowiedzialności z art. 54 k.w., ponieważ nie popełnili przypisanych im wykroczeń. Wobec tego należało uchylić zaskarżony wyrok nakazowy Sądu Rejonowego w W. oraz uniewinnić K. K. oraz P. S. od przypisanych im czynów.