Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Zgłoszenie udziału w postępowaniu przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnych w sprawie dotyczącej zawracania cudzoziemców do linii granicy państwowej z dnia 2022-02-02.

Adresat:
Wojewódzki Sąd Administracyjny
Sygnatura:
XI.543.10.2022
Data sprawy:
2022-02-02
Rodzaj sprawy:
przystąpienie do postępowania sądowego (PS)
Nazwa zepołu:
Zespół do spraw Równego Traktowania
Wynik sprawy:
umorzenie postępowania – sprawa zakończona negatywnie
Opis sprawy:

Zgłoszenie udziału w postępowaniu przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnych w sprawie dotyczącej zawracania cudzoziemców do linii granicy państwowej.

Rzecznik Praw Obywatelskich zgłosił swój udział w postępowaniu przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w B. w sprawie ze skarg A.D., A.R. oraz A.D wraz z małoletnimi dziećmi na czynność materialno-techniczną podjętą wobec ww. w dniu 27 września 2021 r. przez organ Straży Granicznej - komendanta Placówki SG w M. i działających z jego upoważnienia funkcjonariuszy SG, polegającą na zawróceniu cudzoziemców do linii granicy państwowej po ujawnieniu ich pobytu w okolicach miejscowości S., i wniósł o stwierdzenie bezskuteczności ww. czynności na podstawie art. 146 § 1 p.p.s.a. jako naruszającej prawo, tj.: art. 24 ust. 1, art. 26 ust. 1 i art. 28 ust. 1, 3 i 6 ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, § 3 ust. 2b rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 13 marca 2020 r. w sprawie czasowego zawieszenia lub ograniczenia ruchu granicznego na określonych przejściach granicznych oraz art. 6, art. 7, art. 8 §1 i 2, art. 9, art. 11, art. 14 § 1a, art. 15 i art. 77 § 1 k.p.a., ewentualnie w przypadku gdyby sąd uznał za nieudowodniony fakt deklarowania przez cudzoziemców, w momencie ujawnienia ich pobytu w Polsce, zamiaru ubiegania się o ochronę międzynarodową, naruszającej art. 302 ust. 1 pkt 1 i 10 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach.

W ocenie RPO naruszenie wskazanych przepisów prawa było rezultatem wykonania przez funkcjonariuszy SG czynności materialno-technicznej zawrócenia do linii granicy opisanej w Rozporządzeniu Granicznym. Rzecznik stanął na stanowisku, że Rozporządzenie Graniczne jest niezgodne z Konstytucją, obowiązującymi ustawami i wiążącymi Polskę przepisami prawa międzynarodowego. Do zawrócenia skarżących do linii granicy doszło, mimo że przepisy aktów normatywnych hierarchicznie wyższych od rozporządzenia - tj. ustaw i ratyfikowanych umów międzynarodowych - obligowały funkcjonariuszy i organ SG do podjęcia w zaistniałej sytuacji szeregu innych działań, czyli przyjęcia wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej, w przypadku zgłoszenia przez cudzoziemców zamiaru wystąpienia z takim wnioskiem, lub ewentualnie wszczęcia postępowania w sprawie zobowiązania cudzoziemca do powrotu do kraju pochodzenia, gdyby cudzoziemiec nie deklarował chęci ubiegania się w Polsce o wspomnianą ochronę. W następstwie tych naruszeń skarżący zostali bez właściwej podstawy prawnej wydaleni z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w sposób noszący wszelkie znamiona zbiorowego wydalenia zakazanego art. 4 Protokołu nr 4 do EKPC, i de facto pozbawieni możliwości ubiegania się w Polsce o udzielenie ochrony międzynarodowej.

Wobec powyższego, ochrona praworządności oraz praw człowieka, zdaniem Rzecznika wymaga przystąpienia przez niego do przedmiotowym postępowaniu.

 


Data odpowiedzi:
2022-03-17
Opis odpowiedzi:
Umorzenie postępowania (postanowienie z 17 marca 2022 r., sygn. akt II SA/Bk 893/21).
Wojewódzki Sąd Administracyjny stwierdził, że w toku postępowania sądowego skarżący (oraz jego rodzina) złożyli pisemne oświadczenie woli o cofnięciu skargi, datowane na 4 stycznia 2022 r. Treść tego oświadczenia nie budzi wątpliwości sądu co do faktycznych intencji skarżącego, sprowadzających się do zakończenia przedmiotowego postępowania sądowego. Skoro zaś w niniejszej sprawie sąd nie stwierdził podstaw do uznania oświadczenia skarżącego o cofnięciu skargi za niedopuszczalne, należało orzec o umorzeniu postępowania zgodnie z dyspozycją art. 161 § 1 pkt 1 p.p.s.a.