Wystąpienie do Przewodniczącego Komisji Ustawodawczej Senatu RP w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy o lasach z dnia 2022-02-04.
Wystąpienie do Przewodniczącego Komisji Ustawodawczej Senatu RP w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy o lasach.
W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich kierunek proponowanej nowelizacji (zapewnienie organizacjom ekologicznym możliwości zakwestionowania przed sądem administracyjnym planu urządzenia lasu) zasługuje na aprobatę. Wprowadzenie mechanizmu sądowej kontroli planów urządzenia lasu stanowić będzie wykonanie zobowiązania ciążącego na Rzeczypospolitej Polskiej na mocy art. 9 ust. 2 Konwencji sporządzonej w Aarhus dnia 25 czerwca 1998 r. o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska (dalej "Konwencja z Aarhus"). Sam projekt, wymaga jednak w opinii Rzecznika doprecyzowania.
W pierwszej kolejności, RPO zasygnalizował, że zapewnienie zgodności przepisów ustawy o lasach z Konwencją z Aarhus w najprostszy sposób byłoby osiągalne poprzez nadanie ustawą zatwierdzeniu planu urządzenia lasu formy decyzji administracyjnej, do której wydawania stosuje się przepisy działu III ("udział społeczeństwa w ochronie środowiska") ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (dalej jako "u.u.i.ś.").
O ile w dalszych pracach utrzymana zostanie koncepcja zaskarżalności planów urządzenia lasu na podstawie art. 3 § 3 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (dalej jako "p.p.s.a."), modyfikacji wymaga, zdaniem Rzecznika, brzmienie proponowanych przepisów art. 22 ust. 6 i 7 ustawy o lasach.
Zgodnie z obecnie proponowanym brzmieniem art. 22 ust. 7 ustawy o lasach, "do wniesienia skargi uprawniona jest organizacja ekologiczna, powołująca się na swoje cele statutowe, jeżeli prowadzi ona działalność statutową w zakresie ochrony środowiska lub ochrony przyrody przez minimum dwanaście miesięcy przed dniem wniesienia skargi oraz Rzecznik Praw Obywatelskich. Prawo do wniesienia skargi na zatwierdzenie, o którym mowa w ust. 2, przysługuje również właścicielowi lasu"). Zwrócić należy uwagę, że ewentualne przyjęcie tej regulacji sprawiałoby, że przywołany przepis należałoby uznać za szczególny (a zatem wyłączający zastosowanie) względem art. 50 § 1 p.p.s.a. Oznaczałoby to, że wyłącznie organizacje ekologiczne oraz Rzecznik Praw Obywatelskich (także właściciele lasów w przypadku zatwierdzania uproszczonych planów urządzenia lasu) dysponowaliby legitymacją skargową. Nie można tymczasem zdaniem RPO a priori wykluczyć, że w konkretnej sprawie znajdą się inne podmioty dysponujące interesem prawnym w rozumieniu art. 50 § 1 p.p.s.a., którego ochrona uzasadniałaby przyznanie legitymacji skargowej.
W świetle Konwencji także osoby indywidualne należące do "części społeczeństwa, która jest lub może być dotknięta skutkami lub ma interes w podejmowanej decyzji dotyczącej środowiska" (art. 2 ust. 5 Konwencji) powinny mieć możliwość wniesienia skargi do sądu. Jakkolwiek to prawodawca krajowy określa, "co stanowi wystarczający interes oraz naruszenie uprawnień" uprawniający do drogi sądowej (art. 9 ust. 2 akapit drugi Konwencji), to całkowite wyłączenie możliwości wniesienia skargi przez podmioty inne niż organizacje ekologiczne i Rzecznik Praw Obywatelskich, co byłoby skutkiem przyjęcia ustawy w proponowanym brzmieniu, nadal utrzymywałoby sprzeczność ustawy o lasach z Konwencją.